Polis Akademisi Öğretim Üyesi Dr. Alp Cenk Arslan, Elon Musk ve Sam Altman arasındaki çekişmenin satır aralarını AA Analiz için kaleme aldı.

***

Kaliforniya’dan Washington’a “ivmecilik” (accelerationism) Amerika Birleşik Devletleri (ABD) üzerinde bir hayalet gibi dolaşıyor. Son dönemde, teknoloji dünyasının iki önemli figürü arasındaki gerilim dikkatleri üzerine çekti. Bu gerilim ABD Başkanı Donald Trump’ın 2.0 kabinesinin popüler tekno-milyarder ismi Elon Musk ve OpenAI CEO’su Sam Altman arasında geçiyor. Sam Altman, yapay zeka alanında agresif ilerlemeler kaydederken Elon Musk ise hem eleştirmen hem de potansiyel bir rakip olarak konumlanıyor. Son günlerde, Musk’ın OpenAI’ı satın almak istediği yönünde yapılan haberler bu rekabeti yeni bir seviyeye taşıdı. Peki, Musk neden OpenAI’a bu kadar takıntılı? Altman ve Musk arasındaki çekişme Silikon Vadisi’nde hangi dengeleri değiştirebilir? En önemlisi, bu çatışmanın siyasi yansımaları neler olabilir?

Musk ve Altman çatışması neye dayanıyor?

Elon Musk ve Sam Altman’ın son dönemde teknoloji dünyasının en dikkat çekici çatışmalarından birini yaşadıkları söylenebilir. İkili, 2015’te birkaç önemli yapay zeka araştırmacısıyla birlikte OpenAI’ı kurduğunda, amaçlarının yapay zekayı insanlığın yararına olacak şekilde geliştirmek olduğu vurgulanıyordu. Musk, Tesla ve SpaceX gibi dev projelerle halihazırda büyük bir ün ve finansal güce sahipti. Altman ise Y Combinator’daki tecrübesi sayesinde Silikon Vadisi’nin yükselen yıldızlarından biriydi. Başlangıçta, dostane bir işbirliği içinde görünen bu ikili, kısa sürede yapay zekanın “açık kaynaklı mı, yoksa daha kapalı ve kar odaklı mı” yönetileceği konusunda görüş ayrılıklarına düştü. Özellikle, 2018 sonrasında Musk’ın şirketteki kontrol isteğiyle Altman’ın daha kolektif bir yaklaşıma dayanan stratejisi çatıştı. Bunun üzerine Musk, OpenAI’dan ayrıldı ve farklı hedefler peşinde koşmaya başladı.

Elon Musk neden OpenAI’ı satın almak istedi?

Geçtiğimiz günlerde Musk’ın OpenAI’ı 97,4 milyar dolar gibi astronomik bir rakamla satın alma önerisinde bulunması, dışarıdan bakıldığında iki ana motivasyonla açıklanabilir. İlk olarak, Musk’ın yapay zekanın insanlık için yarattığı risklere dair uzun zamandır dile getirdiği kaygılar ve şirketin orijinalde planlandığı gibi kar amacı gütmeyen bir formda kalmasını istemesi önemli rol oynuyor. Musk’a göre, büyük teknoloji şirketleriyle yapılan ortaklıklar, yapay zeka araştırmasının “kamusal yarar” odaklı çizgisinden sapmasına sebep olma potansiyeli taşıyor. İkincisi ise, OpenAI’ın son dönemde kat ettiği büyük teknolojik ilerleme ve ChatGPT benzeri ürünlerin popülerliği. Musk, xAI adını verdiği kendi yapay zeka girişimiyle bu rekabette öne çıkmayı hedeflerken OpenAI’ın kazandığı ivme karşısında geride kalmak istemiyor. Dolayısıyla, Musk OpenAI’ı satın alarak rakibini ortadan kaldırmayı değilse de en azından kontrolünü ele geçirip yönünü belirlemeyi istiyor.

Trump ve OpenAI yakınlaşması

Sam Altman’ın, ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci döneminde Beyaz Saray’a sunduğu “Stargate” projesi, federal hükümetin özel sektörle birlikte devasa bir veri merkezi ve yapay zeka altyapısı inşa etmesini öngörüyor. Toplam 500 milyar doların üzerinde bir yatırım hedefiyle duyurulan bu proje, dünya çapında en büyük yapay zeka odaklı kalkınma hamlelerinden biri olarak nitelendiriliyor. Altman, Microsoft gibi teknoloji devleriyle olan ilişkilerini genişletirken SoftBank ve Oracle gibi önemli yatırımcıları da bu projeye dahil etmeyi başardı.

Musk ise bu anlaşmanın gerçekte “finanse edilemeyecek kadar büyük bir gösteri” olduğunu iddia etti ve Altman’ı siyasi nüfuzunu kullanmakla suçladı. Ancak Trump yönetimi yapay zeka yarışında Çin ve Avrupa Birliği (AB) karşısında ön plana çıkmak istediğinden, OpenAI gibi firmaları stratejik ortak görüyor. Bu da Altman’a, Washington’da önemli bir kapı aralıyor.

Silikon Vadisi’nde dengeler nasıl değişecek?

Teknoloji sektöründe büyük yatırım ve hızlı inovasyonun adresi olan Silikon Vadisi, uzun süredir yapay zeka etrafında dönen çekişmelere tanıklık ediyor. Musk ve Altman çatışması, bu ekosistemdeki yatırımcıları, mühendisleri ve girişimcileri kutuplaştırabilecek güçte. Bir yanda, “açık kaynak” ve “kar amacı gütmeyen” vizyonunu savunan ve Musk’a sempati duyan, diğer yanda ise “büyüme için kar modeli şart” diyen ve Altman’ın yüksek profilli politik bağlantılarını önemseyen kesimler bulunuyor. Bu kutuplaşma, daha fazla düzenlemeye tabi, fakat büyük sermaye girişlerine açık for-profit modeller ile “toplumsal fayda” odaklı, belki de daha yavaş büyüyen nonprofit girişimler olmak üzere sektörün iki farklı yöne evrilmesine sebep olabilir. Ayrıca, federal hükümetin yeni teknoloji yatırımlarında hangi tarafı destekleyeceği veya hangi projelere teşvik vereceği de Silikon Vadisi’nde uzun vadeli dengeleri etkileyecek kilit bir unsur olarak öne çıkıyor.

Musk ve Altman mücadelesi nereye gidiyor?

Sam Altman ve Elon Musk arasındaki gerilim, yapay zeka alanının geleceğini ve küresel inovasyon ekosistemini derinden etkileyen bir çatışmaya işaret ediyor. Musk, OpenAI’ın kar amacı güden bir yapıya dönüşmesinin insani değerlere zarar vereceğini savunarak şirketi satın alma girişimlerinde bulunuyor. Altman ise bu dönüşümün büyük yatırımları çekmek için gerekli olduğunu belirtiyor. Trump yönetimiyle kurulan ilişkiler ve devasa “Stargate” projesi, Altman’ın küresel etkisini gösterirken; Musk’ın siyasi nüfuzunun sınırlarını ortaya koyuyor. İkili arasındaki mücadele, yapay zeka sektörünün ve politik arenanın geleceğini şekillendirebilir. Bu rekabet Silikon Vadisi’nde dengeleri yeniden tanımlarken yapay zekanın geleceği de küresel siyasetin en önemli gündem maddelerinden biri haline geliyor. Sonuç olarak, kim öne çıkarsa çıksın bu mücadele iki “teknolojik ivmeci” arasında geçiyor.