BM raportörleri, Suriye’deki gelişmelere ilişkin yazılı açıklama yaptı. Esed rejiminin devrilmesinin bölge tarihinde bir dönüm noktası niteliğinde olduğu kaydedilen açıklamada, “Mevcut durum kalıcı barış, adalet, uzlaşma, demokratik yönetim ve Suriye’nin egemenliğinin yeniden sağlanması için bir fırsat sunuyor. Esed rejiminin yıkılmasının ardından Suriye’nin kritik geçişine birleşik destek çağrısında bulunuyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine tam saygı gösterilmesi çağrısı yer alırken kanunsuzluk, şiddet ve özellikle uluslararası hukukun sürekli ihlallerinin sona ermesi gerektiği vurgulandı.

“Uluslararası toplum, Suriye’deki herkesin insan haklarına saygı gösteren demokratik, kapsayıcı ilkelere dayalı olarak ülkenin rehabilitasyonu için birlikte çalışmalı.” ifadeleri yer alan açıklamada, azınlıklara ve ayrımcılığa uğrayan veya dışlanmış gruplara, kadınlara, ülke içinde yerinden edilmiş kişilere ve geri dönen mültecilere iyi davranılması çağrısı yapıldı.

Açıklamada, ülke genelinde keyfi olarak gözaltına alınan tüm kişilerin serbest bırakılması gerektiği belirtilerek ağır insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerine ilişkin tüm kanıtların korunmasının önemine işaret edildi.

“Adalet, faili kim olursa olsun hesap verebilirlik, tazminat, uzlaşma ve intikam odaklı olmayan güvenilir bir yargı sistemi aracılığıyla sağlanmalıdır.” ifadelerinin kullandığı açıklamada, bu tür süreçlerde uluslararası insan hakları standartlarına tam olarak uyulmasının ve her türlü intikamdan uzak kalınmasının hayati önem taşıdığının altı çizildi.

Açıklamada, siyasi geçiş sürecinin Suriye liderliğinde ve Suriye’ye ait olması gerektiğine işaret edilerek kapsayıcı, mezhepçi olmayan ve Suriye toplumunun tüm bileşenlerinin çıkarlarını gözeten bir hükümet kurulması çağrısı da yapıldı.

BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararı doğrultusunda ve şeffaf bir süreçle yürütülecek tam temsili bir hükümet kurulmasının önemine işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Mültecilerin ve evlerine dönmek isteyen yerinden edilmiş kişilerin güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönüşünü sağlayarak insan haklarını temel alan yeniden inşaya öncelik verilmeli. Suriye halkına ve demokratik bir geleceğe ve hak ettikleri kapsayıcı kalkınmaya doğru yolculuklarına desteğimizi ifade ediyoruz.”

Açıklamada, Suriye’ye yönelik yaptırımların derhal kaldırılması ve tüm taraflarıyla ilgili kuruluşlara Suriye halkının insani ihtiyaçlarına öncelik verilmesi istendi.

BM özel raportörleri

BM özel raportörleri, “İnsan Hakları Konseyinin özel mekanizmaları” diye tanınan sürecin parçası olarak biliniyor.

BM İnsan Hakları sistemindeki bağımsız özel mekanizmalar, Konseyin belirli bir ülkenin durumunu veya dünyanın herhangi bir yerindeki tematik sorunları ele alan bağımsız bilgi toplama ve izleme mekanizmaları olarak öne çıkıyor.

Kurumun bünyesinde bulunmayan özel mekanizmaların uzmanları, gönüllülük esasına göre ve bağımsız şekilde çalışmalarını yürütüyor.