Sanal bahis ve kumar meselesinin boyutları, işin içine ünlü isimlerin de girmesiyle bir kez daha gözler önüne serildi. Sosyal medya fenomenleri boyutu da olan bu yasa dışı bahisle Türkiye’nin mücadelesi ne durumda? Neden tam olarak bitirilemiyor? Rakamlar ne durumda?
Türkiye’de başta gençler olmak üzere yasa dışı bahis ve kumara olan bağımlılık artıyor. Özellikle teknolojinin gelişmesiyle internet ortamında bir tık ile ulaşabileceğimiz sanal bahis ve kumar siteleri ortaya çıktı. Sosyal medyada öne çıkan reklamlar, bu reklamlarda yer alan popüler isimler ve arkadaş ortamında anlatılan deneyimlerle birlikte bireylerin ilgisi iyice bu sitelere yöneliyor ve kişi sanal bahis batağına sürüklenmek için ilk adımını atmış oluyor.
Geçtiğimiz günlerde işin içine Serdar Ortaç, Mehmet Ali Erbil gibi ünlü isimlerin ve sosyal medya fenomenlerinin de karıştığı soruşturma yasa dışı bahisin tehlikelerini ortaya sermişti. Bunun üzerine Mehmet Şimşek tarafından yapılan açıklamada 2023 yılında bloke edilen tutarın 644 milyon TL olduğunu ve MASAK tarafından düzenlenen raporlar doğrultusunda yaklaşık 30 milyon TL’ye el koyulduğu açıklandı. Peki MASAK bu suçları nasıl araştırıyor? İnsanlar nasıl bu batağa düşüyor? Türkiye’de rakamlar ne durumda? Bunun denetimi ve yaptırımı nedir? Yasak olmasına rağmen varlıklarını nasıl sürdürülebiliyor? Kumar bağımlılığının altında hangi psikolojik nedenler yatıyor?
‘Türkiye’de yasal bahis hacminin 8 katından fazla bir yasadışı bahis hacmi var’
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Eski Başkan Yardımcısı Dr. Ramazan Başak, Türkiye’de yasal bahis hacminin 8 katından fazla bir yasadışı bahis hacmi olduğunun altını çizerken Türkiye’de yaklaşık 8-10 milyon arası bahis oynayan bir kitle olduğunu aktardı:
“Dünyada ve Türkiye’de yasa dışı bahis hacmi giderek artıyor ve gerçekten korkunç boyutlara ulaşmış, durum itibariyle. Dünyada Birleşmiş Milletlerin 2023’te yayınladığı rapora göre dünyada 1.7 trilyon dolarlık bir yasa dışı bahis hacminin olduğu söyleniyor ve bizzat İçişleri Bakanı’nın yaptığı açıklamaya göre de Türkiye’de 50 milyar dolarlık bir yasa dışı bahis hacminin olduğu ifade ediliyor. 6 milyar dolarlık yasal bahis hacminin olduğu dikkate alındığında 8 kattan daha fazla bir sayıda veya oranda Türkiye’de yasadışı bahis hacmi var. verilere göre Türkiye’de 8-10 milyon arası yasadışı bahis oynayan bir kitle var. Bu son derece önemli bir topluluk ki bu topluluğun önemli bir bölümü de genç.”
‘Yasa dışı bahis üç amaçla yapılıyor’
Dr. Ramazan Başak, yasa dışı bahsin üç temel amaçla yapıldığını, suç gelirleri ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesiyle ilgili iki otorite olduğunu belirtti:
“Şimdi yasa dışı bahis dediğimizde bunlar genelde üç amaçla yapılıyor. Bir; yasa dışı bahis oynatarak gelir elde etme. İki; yasa dışı bahisten kazanılan bu paraların aklanması. Üç; dolandırıcılık amaçlı yani kişileri bu sisteme çekerek önce kazandırma ve daha sonra bu kazanılan paraları transfer etmeleri karşılığında kişilerden çeşitli ödemeler alma biçiminde gerçekleştiriliyor. Dolayısıyla ama yoğunlukla yasa dışı bahis faaliyetleri hem suç gelirlerinin aklanması hem oradan işte suç gelirinin elde edilmesi veya bir kazanç elde edilmesi amacıyla yürütülüyor.”
‘Suç gelirleri aşamasında başarısız olursanız, elde edilen suç gelirlerine yasal faaliyetlerden kazanıldı görüntüsü verilir ve yeni suç işlemek için destek ve fırsat verir’
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Eski Başkan Yardımcısı Dr. Ramazan Başak, suç gelirleri ve bu gelirlerin aklanmasının önlenmesiyle ilgili iki otorite olduğunu ve bu aşamaların önemini şu sözlerle sıraladı:
“Şimdi Türkiye’de suç gelirleri ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesiyle ilgili iki otorite var İçişleri Bakanlığı ve Hazine Maliye Bakanlığı İçişleri Bakanlığı suç geliri boyutuyla mücadele ediyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) da suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesiyle ilgili mücadeleyi yürütüyor. Dolayısıyla ikisi de birbirini çok yakından ilgilendiren iki olgu. Eğer suç gelirleriyle ilgili mücadelede başarılı olursanız aklama aşamasında önemli bir başarıya imza atabilirsiniz. Ama suç gelirleri aşamasında başarısız olursanız oradan elde edilen suç gelirleri daha fazla aklama faaliyetlerine konu edilir. Aklanan paralar yasal hale getirilen yani yasal faaliyetlerden kazanıldı görüntüsü verilen bu paralar suç şebekelerine, organize suç şebekelerine yeni suç işlemek için çok önemli destekler ve fırsatlar verir. Dolayısıyla her iki olguyla mücadele etmek şart. Çünkü ikisi de birbirini besleyen olgular. “
Yasa dışı bahisle mücadelede MASAK’ın rolü
Dr. Ramazan Başak, yasa dışı bahisle mücadelede MASAK’ın rolü ve son yıllarda ele alınan oranları aktardı:
“MASAK, başta bankalar olmak üzere, finans kuruluşları, aracı kurumlar, sigorta şirketleri ve birçok kurum olmak üzere toplamda 36-37 hükümlü grubu karşılaştıkları, kendi sektörlerinde karşılaştıkları ve şüpheli gördükleri işlemleri, şüphelinin oluştuğu tarihten itibaren 10 iş günü içerisinde MASAK’a bildirmek zorunda. MASAK tüm bu şüpheli işlem bildirimlerini alıyor.”
“2021 yılında toplam 515.000 bildirim yapılmış MASAK’a. 515 bin şüpheli işlem bildiriminin yüzde 71’i yasa dışı bahisle ilgili. bildirimi itibar ediyor. Bu son derece önemli bir rakam. Yani şüpheli işlem bildirimleri arasında onlarca suç içerisinde yasadışı bahis yüzde 71 ile ağırlıklı biçimde ilk sırada.
2022’de bu kadar yüksek hacme ulaşınca yasadışı bahis Emniyet Siber Suçlar ve MASAK çeşitli ekipler oluşturdu, yasadışı bahiste daha etkin mücadele edebilmek amacıyla. Dolayısıyla bu ekipler yoğun ve etkili bir mücadele yürütmeye başladı. Daha yoğun ve daha etkin bir mücadele yürütmeye başladı. Bunun meyveleri 2022 şüpheli işlem bildirimleri ve suç türlerinde görüldü. Çünkü 2022’de yapılan şüpheli işlemler yaklaşık 437 bin, bunun yüzde 37’sine indi. Yüzde 71’den yani toplamda o dönem yapılan şüpheli işlem bildirimlerinin yüzde 37’sine indi.
2023’te de 602.000 şüpheli işlem bildirimi var. Toplamda 614.000 diğer bildirimlerle birlikte. Orada da yasadışı bahisle ilgili bildirim oranı yüzde 30. Dolayısıyla bu aşağı doğru düşme oranları yasadışı bahisle ilgili yapılan mücadelenin sonucunda.
Ancak çok etkin olduğunu söylemek mümkün değil. Evet bir mücadele yürütülüyor ama olayın boyutlarına baktığımızda çok daha etkin önlemlerin ve mücadelenin yürütülmesi gerektiği çok açık. Bunun için yapılması gereken İçişleri Bakanlığı yani Emniyet Genel Müdürlüğü ve MASAK çok daha etkin mücadele etmek için ilave ek önlemler almak zorunda. Cezaların mutlaka arttırılması lazım çünkü birçok insanın ölümüne ailelerin parçalanmasına ülkeye çok büyük zararlar veriliyor.”
Sanal bahis siteleri yasak olmasına rağmen varlıklarını nasıl sürdürüyorlar?
Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Av. Kürşat Ergün, yasa dışı bahis sitelerine BTK tarafından erişim engellemesi yapılabilmesi için kurumun bu sitelerden haberdar olması gerektiğini belirtti:
“Türkiye’de sanal bahis siteleri BTK tarafından doğrudan engellenebilir mahiyet taşımaktadır. 5651 sayılı yasanın 8. Maddesi kapsamında katalog suçlar kapsamında değerlendirilmiştir. Fakat kurumun yasa dışı bahis sitelerinden haberdar olması gerekiyor. Buna göre BTK tarafından alan adı bazlı engelleme yapabilmek mümkündür. Çok sayıda internet sitesi olduğu ve erişime engellendikten sonra farklı bir alan adıyla yeniden açıldıkları için kurum tarafından bu internet sitelerinin tamamının resen tespiti fiilen mümkün değil. Erişim engelleme konusu Türkiye IP’lerini kapsadığından yurtdışından veya VPN aracılığı ile erişebilmek mümkün olabilmektedir. Bu sitelerin neredeyse tamamı Malta, Gürcistan merkezli siteler olduğundan server’lara yönelik bir el koyma vs. işlemleri mümkün olmamaktadır. Bu nedenle www.ihbarweb.org.tr internet sitesi oluşturulmuş. Vatandaşlarımız duyarlılık göstererek bu internet sitesinden ihbarda bulunabilirler. Ayrıca kamu spotları ile ihbarweb internet sitesinin daha fazla kişi tarafından bilinmesi de sağlanabilir.”
Sanal bahsin ceza yaptırımları nelerdir?
Av. Kürşat Ergün, sanal bahsin ceza yaptırımlarını şöyle sıraladı:
“Sanal bahsi oynatanlar ya da oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezasıyla, sanal bahsi ile bağlantılı olarak para nakline aracılık eden kişiler, üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla, sanal bahis reklamı yapanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılıyor. Sanal bahis oynayanlar ise 36 bin TL’den 144 bin TL’ye kadar idari para cezası ile cezalandırılıyor.”
‘Kumar bağımlılığı beynin ödül sistemini uyarıyor ve dopamin noktasını hedef alıyor’
Psikolojik Danışman İlayda Çelik, kumar bağımlılığının beynin ödül sistemini uyardığını ve dopamin noktasını hedef aldığını belirterek konuya ilişkin şunları kaydetti:
“Kumar bağımlılığı aslında temelde beynin ödül sistemini uyarıyor ve dopamin noktasını hedef alıyor. Bu sistem zamanla öyle hassaslaşır ki kazanma ihtimali bile kazanmak kadar heyecan verici olur ve kişi o heyecan ve umuda tutunarak tekrar aynı duyguları yaşamak ister. Zamanla diğer keyif verici aktiviteler onu tatmin etmez ve kişi iyice kumara sürüklenir. Kişi kazanacağına öyle odaklanmış olur ki bu amacı yerine getirmek için durmadan oynamaya devam eder. Günümüzde özellikle kumar ve bahsin sanal ortamlara taşınmasıyla hemen hemen herkesin ulaşabileceği bir konuma erişmiştir. Özellikle internet ortamında yapılan güzellemeler ve ünlülerin yer aldığı reklamlarla birlikte gençlerde belirgin bir artış yaşanmakta ve insanlar kolay para kazanmanın yollarını aramakta. Birçok insan duygusal acılardan kaçmak için yönelir ancak uzun vadede problemleri derinleştirerek depresyona sürükleyebilir. Bu bağımlılıktan kurtulmak için kumar bağımlılarının bağımlılığın farkına varmaları ve yardım almaktan çekinmemeleri gerekmektedir.”
(Başak Koçak/Sputnik)
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *