Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el-Cubeyr, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı’nda (COP29) AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

el-Cubeyr, “İki ülke arasındaki işbirliğini farklı alanlarda ilerletmeyi hedefliyoruz. Ekonomi, enerji, siyasi ve askeri alanda birçok ortak çıkarımız var.” görüşünü kaydetti.

Türkiye ile Suudi Arabistan’ın bölgesel gelişmeleri istişare ettiğini vurgulayarak, “Hem bölgenin hem de iklim değişikliği, okyanuslar ve çölleşme gibi küresel sorunlarla karşı karşıya olduğu zorluklar konusunda birbirimizle çok yakın istişarelerde bulunuyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Özellikle teknoloji, savunma, yenilenebilir enerji, petro-kimya, finans ve turizm gibi alanlarda işbirliği yapan Türkiye ve Suudi Arabistan’ın ticaret hacmi son iki yılda yüzde 50 artarak 2023’te 6,8 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, yaptığı açıklamada, iki ülke ticaret hacmini önce 10 milyar dolar, ardından orta vadede 30 milyar doların üzerine çıkarmayı hedeflediklerini söylemişti.

Türkiye – Suudi Arabistan ilişkileri

Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da 2010 yılında başlayan halk ayaklanmaları ve “Arap Baharı” adı verilen süreçte Suudi Arabistan-BAE ittifakı ile Türkiye-Katar ittifakı arasında köklü anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Türkiye ve Katar bu devrimlere destek verirken, Suudi Arabistan ve BAE ise Arap ülkelerindeki barışçıl devrimler yoluyla değişim hareketlerine yönelik “karşı devrim” yürüttü.

Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır, 5 Haziran 2017’de “terör gruplarını desteklediği” ve İran ile yakın ilişkiler kurduğu gerekçesiyle Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesti ve bu ülkeye ekonomik ambargo uygulamaya başladı, Türkiye Katar’a destek verdi. Ambargo 2021 yılına kadar sürdü.

2018 yılında, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi de Türkiye-Suudi ilişkileri gerginleştiren bir diğer faktör oldu. ABD istihbaratının hazırladığı raporda, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesini onaylayan kişinin Veliaht Prens Muhammed bin Selman olduğu belirtildi. Olay, 2022 yılında Türkiye’de savcının talebi, Adalet Bakanlığı’nın olumlu görüşü sonrası cinayet davası dosyası Suudi Arabistan’a devredilmesi ile kapandı. Ardından, Washington DC Bölge Yargıcı, Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz tarafından açılan davanın reddedildiğini duyurdu.

2020 yılında Suudi Arabistan’da, Türk ürünlerine yönelik “yarı resmi boykot” başlatıldı. Suudi gazetesi Sabq’a göre Türkiye’de ev alan Suudi Arabistanlıların sayısı boykot kampanyasıyla birlikte yüzde 75 azaldı. Suudi Arabistan merkezli Arab News sitesine konuşan siyasi analist ve uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Hamdan al-Shehri, “Bu boykot kampanyasının arkasında Türkiye’nin Orta Doğu ülkelerine müdahalesi yatıyor” dedi. Prens Abdulrahman, bunu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Katar ordusuna desteği nedeniyle yaptığını belirtti. (BBC)

Türk mallarına boykot kampanyası ve Türkiye-Suudi ilişkilerindeki gerilim, Erdoğan’ın 2022 yılı şubat ayında BAE’ye, 2022 nisan ayında da Suudi Arabistan’a yaptığı resmi ziyaretle birlikte sona erdi.