Bölge basınında çıkan haberlere göre, ülkenin Artibonite kentindeki Port Sonde kasabasına baskın düzenleyen çete üyeleri, polisle çatıştı.

Olaylarda son iki günde 70 kişi hayatını kaybetti, bazıları ağır olmak üzere çok sayıda kişi yaralandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Haiti Ofisine göre, “Gran Grif” isimli çete üyeleri, 45 evi ve 34 aracı ateşe verdi ve bölge sakinlerini göçe zorladı.

BM Haiti Ofisi Sözcüsü Thameen Al-Kheetan, basına yaptığı açıklamada, Gran Grif üyelerinin halka otomatik silahlarla ateş açtığını belirterek, bölgeye takviye güç gönderilmesi çağrısında bulundu.

BM Haiti Entegre Ofisine (BINUH) göre, 2024’ün başından bu yana, 1374’ü son 6 ayda olmak üzere toplamda 3 bin 900 kişi silahlı çetelerin saldırıları sonucu öldü.

Uzun yıllardır siyasi, ekonomik ve güvenlik krizi gibi temel problemlerle boğuşan Haiti, 11 milyonu aşan nüfusuyla kıtlık tehlikesi yaşıyor.

Başkent Port-au Prince’ın yüzde 80’ini silahlı çetelerin kontrol ettiği ülkede şiddet olayları günbegün artıyor.

Haiti

Tarihte bağımsızlığını kazanan ilk siyahi devlet Haiti, Karayip Denizi’nde bir ada ülkesi.

Geçmişte Fransız sömürgesi olan Haiti, Amerika kıtasında da ABD’den sonra bağımsızlığını ilan eden 2. ülke oldu.

Batı yarımkürenin en yoksul ülkesi Haiti’de son yıllarda meydana gelen doğal afetler nedeniyle çok fazla can kaybı yaşandı.

Künye

Nüfus: 10,8 milyon

Etnik yapı: Yüzde 95 siyahi, yüzde 5 melez ve beyaz

Yüzölçümü: 27 bin 750 kilometrekare

Dil: Fransızca’nın yanı sıra ülkede yerli dili Creole konuşuluyor.

Din: Yüzde 83,2 Hristiyan, yüzde 2,1 Vudu inancı, yüzde 4,6 diğer, yüzde 10,2 bilinmiyor.

Para Birimi: Gourde

Genel Durum

Köle olarak Afrika’dan getirilen siyahiler tarafından yönetilen tarihteki ilk cumhuriyet olan Haiti, 10,2 milyon nüfusa sahip ve nüfusunun dörtte biri başkent Port au Prince’te yaşıyor.

Haiti’deki en büyük etnik grup, yüzde 95 ile Afrika kökenlilerden oluşuyor. Diğer etnik gruplar arasında melez ve Avrupa asıllılar yer alıyor. 27 bin 750 kilometrekare yüzölçümüne sahip eski Fransız sömürgesi ada ülkesi Haiti’de Fransızca ve yerli dili Creole konuşuluyor. Ülkede yaygın olan, kökleri Afrika’ya dayanan Vudu inancının yerini 18. yüzyıldan sonra Hristiyanlık aldı.

Amerika kıtasının keşfinden sonra Hispaniola adı verilen, doğusunda Dominik Cumhuriyeti’nin yer aldığı adanın batısı, 17. yüzyılda İspanyollardan Fransızların hakimiyetine geçti ve sonrasında Haiti adını aldı.

1789’daki Fransız ihtilalinin ardından Toussaint Louverture ve Jean-Jacques Dessalines öncülüğünde Afrika’dan köle olarak getirilen siyahiler, silahlı ayaklanmayla Haiti devrimini başlattı, köleliği kaldırdı ve Haiti 1804 yılında dünyada bağımsızlığını ilk ilan eden siyahi ülke oldu.

ABD’nin güney doğusunda yer alan Haiti’nin komşuları arasında Küba, Dominik Cumhuriyeti ve Jamaika yer alıyor.

Tropik iklimin hakim olduğu Haiti’de genellikle dağlık yüzey şekilleri görülüyor. Verimli topraklara sahip olmasına rağmen işletilemeyen ve dış yardımlara bağımlı olan Haiti, Amerika kıtasının en yoksul ülkesi durumunda.

Kasırga kuşağında yer aldığından haziran ve ekim ayları arasında şiddetli fırtınaların yaşandığı, ara ara sel, deprem ve kuraklığın görüldüğü Haiti, son yıllarda doğal afetlerden en fazla etkilenen ve en fazla can kaybının yaşandığı ülkelerin başında geliyor.

Ekonomi

Batı yarımkürenin en yoksul ülkesi Haiti’de nüfusun yaklaşık yüzde 60’ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Ekonomisi tarıma dayalı ülke nüfusunun üçte ikisi tarım sektöründen geçimini sağlıyor. Başlıca gelir kaynakları arasında kahve, mango, şeker kamışı, pirinç ve mısır yer alıyor.

Ülkede işsizlik oranı yüzde 60’ları buluyor. Haiti’de ekonomik büyümenin önündeki en büyük engeller, yoksulluk, yolsuzluk, doğal afetler ve düşük eğitim seviyesi olarak görülüyor.

Ocak 2010’da 220 bin ila 316 bin kişinin ölümüne, 1,5 milyon kişinin evsiz kalmasına neden olan  deprem ve aynı yıl ekim ayında ülkede baş gösteren, yaklaşık 10 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olan kolera salgını,  Haiti’nin güç durumdaki ekonomisini iyice çökertti.

Depremin ardından 2011’de yüzde 5,5 büyüyen Haitin ekonomisinin büyüme oranı 2015 yılında siyasi belirsizlik, kuraklık, dış yardımların azalması ve para biriminin değer kaybetmesiyle yüzde 2’nin altına geriledi.

Ekim 2016’da ülkeyi vuran ve 900’den fazla kişinin ölümüne neden olan Matthew Kasırgası, Haiti’de evlere, mahsüllere ve altyapıya büyük ölçüde zarar verdi. Haiti’nin 2016 yılı itibariyle 2 milyar dolardan fazla dış borcu bulunuyor.

Siyasi Durum

Haiti, 1804 yılında Fransız sömürgesinden kurtularak, bağımsızlığını ilk ilan eden siyahi ülke oldu. ABD, siyahiler ve melezler arasındaki anlaşmazlık üzerine yatırımlarının etkileneceği endişesiyle 1915’te Haiti’yi işgal etti. 1934’te Haiti’den çekilen ABD, 1947 yılına kadar, ülkeyi mali denetim altında tuttu.

Tarihinde darbeler bulunan Haiti, 1957 yılından itibaren 14 yıl boyunca Francois Duvalier, ölümünden sonra oğlu tarafından 1987 yılına kadar diktatörlükle yönetildi.  2. Jean Paul, 1983 yılında ülkeyi ziyaret eden ilk papa oldu. 1990 yılında Haiti’nin ilk demokratik seçimlerinde devlet başkanı olan Jean Bertrand Aristide, bir yıl sonra darbeyle indirildi.

ABD, Haiti’ye 1994 yılında 20 bin asker gönderdi, Aristide tekrar göreve getirildi, ülkede ABD askerlerinin yerine BM barış gücü geldi. BM barış gücü misyonu da 2000 yılında ülkeden ayrıldı.

Siyasi istikrarsızlığın sürdüğü Haiti’ye 2004 yılında tekrar BM barış gücü askerleri konuşlandırıldı. 13 yıldır Haiti’de görev yapan barış gücü misyonundaki askerler 15 Ekim 2017’ye kadar kademeli olarak ülkeden çekilecek.

Haiti’de Şubat 2017 tarihinden bu yana devlet başkanlığı görevini Jovenel Moise yürütüyor.