Myanmar’da askeri yönetimle çatışan bu silahlı gruplar, ülkenin sınır bölgelerinde konuşlu bulunuyor.

Ordu ile “Üç Kardeşler İttifakı” arasındaki çatışmalar ağırlıklı olarak ülkenin batısında yer alan ve Bangladeş’le sınırı bulunan Arakan eyaletinde yaşanıyor. Çatışmalar ayrıca Çin ile sınırı olan kuzeydeki Shan eyaleti ve Hindistan sınırındaki Chin eyaletinde de görülüyor.

Arakan Ordusu örgütü: Budist yapılanma

“Özerklik, eşitlik, adalet ve özgürlük” sloganıyla 10 Nisan 2009’da kurulan ve eyalette özerklik talebiyle silahlı eylemler düzenleyen Budist Arakan Ordusu örgütü, “Arakan topraklarının Arakan halkına ait olduğunu” savunuyor.

Myanmar ordusunun Arakan eyaletinde sivillere yönelik saldırıları ve Arakan Ordusu’nun idealleri, tarafların yıllardır çatışmasına neden oluyor.

Güvenlik uzmanları, Arakan Ordusu ile Myanmar ordusu arasında 2018-2020 yıllarında çıkan çatışmaların, ülkede o yıllara kadar görülen en şiddetli çatışmaların başında geldiğini söylüyor.

Arakan Ordusu örgütü, ülkede 2020’de yapılan genel seçimlerden yaklaşık 3 ay önce Myanmar ordusuyla gayriresmi ateşkes yaptı. Ancak Myanmar ordusunun, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii’yi iktidardan uzaklaştırması ve ardından eyalette düzenlenen protestolara şiddetle karşılık vermesi üzerine Arakan Ordusu silahlı eylemlerine hız verdi.

Grubun öne çıkan isimlerinden Twan Mrat Naing, Asia Times’e verdiği bir demeçte, 30 bin kişilik askeri kapasiteye sahip olduğunu öne sürdüğü Arakan Ordusu ile Myanmar ordusu arasında, darbeden sonra 100’ü aşkın çatışma çıktığını ve bunların bir kısmının da Arakan eyaletinin kuzeyindeki Chin eyaletinde yaşandığını açıkladı.

Uzmanlar Arakan Ordusu’nun, Bangladeş ve Hindistan sınırı yakınlarında yönetimi ele geçirmeyi amaçladığını, dolayısıyla çatışmaların bu bölgelerde yoğunlaştığını ifade ediyor.

Budist Arakan Ordusu’nun hedefinde Müslümanlar da bulunuyor.

Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu (MNDAA)

Myanmar’da silahlı eylemler düzenleyen en eski gruplardan biri olan Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu, 1989’da Mandarin Çincesi konuşan etnik topluluğun “egemenliğini sağlamak” amacıyla kurulduğunu savunuyor.

Eylemlerini ülkenin Çin ile sınırı bulunan Shan eyaletinin Kokang bölgesinde yürüten MNDAA’nın binlerce kişiden oluşan silahlı birliğinin bulunduğu öne sürülüyor.

MDNAA’nın eylemlerini düzenlediği bu bölge bir yandan silahlı çatışmalara sahne olurken, diğer yandan uyuşturucu kaçakçılığı ile de anılıyor.

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) Bölge Temsilcisi Jeremy Douglas, Shan eyaletinin de bir kısmının bulunduğu bölgeyi “dünyanın en büyük uyuşturucu kaçakçılığı koridorlarından biri” olarak nitelendiriyor.

Ta’ang Ulusal Kurtuluş Ordusu (TNLA)

“Üç Kardeşler İttifakı”nın bir diğer üyesi Ta’ang Ulusal Kurtuluş Ordusu, Palaung etnik topluluğunun “kendi kaderini tayin etmesi”ni sağlamak istediğini savunarak 1992’de Shan eyaletinde kuruldu.

Özellikle son 5 yılda ülkedeki diğer silahlı etnik gruplarla organize şekilde Myanmar ordusunun karargahlarına saldırılarda bulunan TNLA’nın, faaliyetlerini yürüttüğü eyaletin kuzey kısımları ülkenin en yoksul bölgelerinin başında geliyor.

Yerel basında yer alan haberlerde, TNLA’nın da Shan eyaletinde bazı bölgelerin kontrolünü ele geçirdiği öne sürülüyor.

Orduyla çatışmalar, “Halkın Savunma Gücü” kurulmasının ardından hız kazandı

Myanmar’da ordunun darbe ile iktidara gelmesinin ardından darbeye karşı çıkan milletvekilleri, “sivil hükümet” olarak tanımlanan Ulusal Birlik Hükümeti’ni (NUG) ilan etti. NUG, darbe karşıtı protestocuları orduya karşı korumak üzere silahlı savunma birliği olan “Halkın Savunma Gücü”nü kurdu.

“Halkın Savunma Gücü”nün kurulmasının ardından Chin, Shan, Kachin, Kayah, Kayin, Mon ve Arakan eyaletlerinde ayrılıkçı gruplar bir anlaşmaya vararak eylemlerine hız kazandırdı; çatışmalar son dönemde Arakan’da yoğunlaştı.

Halihazırda Myanmar’da etnik temizliğe maruz kalan Arakanlı Müslümanlardan 1,2 milyon kişiye ev sahipliği yapan Bangladeş, silahlı gruplar ile ordu arasındaki çatışmadan da doğrudan etkilendi.

Budist Arakan Ordusu, Myanmar ordusuyla çatışmaları sırasında Myanmar-Bangladeş sınırındaki karakollara baskınlar düzenleyerek birçok karakolu ele geçirdi.

Çatışmalar sırasında Myanmar’dan atılan havan mermisi Bangladeş’te 2 kişinin ölümüne yol açarken, çatışmalardan kaçan çoğunluğu polis ve asker olan 340 Myanmarlı Bangladeş’e sığındı.

Arakan eyaletinde Müslümanların oluşturduğu Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu (ARSA) ve Rohingya Dayanışma Örgütünün (RSO) ise son dönemde artan şiddet olaylarıyla ilgisi bulunmuyor.

Myanmar’daki çatışmalardan Çin ve Hindistan da etkileniyor

Myanmar’daki çatışmalardan Myanmar’la sınırı olan Çin ve Hindistan da etkileniyor.

Budist Arakan Ordusu örgütünün Chin eyaletinde düzenlediği saldırılarından kaçan yaklaşık 280 Myanmar askeri de Hindistan’a sığındı.

Hindistan’da son dönemde Myanmar sınırının 1643 kilometrelik bölümünün tel örgüyle çevrilmesi ve karşılıklı vizesiz seyahat serbestisinin kaldırılması yönündeki tartışmalar gündeme oturdu.

Çatışmalarda arabuluculuk rolü üstlenen Çin, 12 Ocak’ta tarafların ateşkese vardığını açıkladı ancak bölgeden, Shan eyaletinde ordunun silahlı gruplara saldırı düzenlediği, silahlı gruplarında da bu saldırılara karşılık verdiği haberleri gelmeye devam ediyor.

Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ise Myanmar’daki durumu gündeminde tutarken, gelişmelere doğrudan müdahil olmuyor.

Myanmar’da silahlı gruplar, orduya karşı saldırı başlatmıştı

“Üç Kardeşler İttifakı”, 27 Ekim 2023’te Çin sınırına yakın kuzeydeki Shan eyaletinden Myanmar ordusuna karşı saldırılar başlatmıştı.

Güneye doğru ilerleyen silahlı gruplar, Hindistan sınırında yer alan Chin eyaletindeki Rathedaung kasabasında bir karakol ile Myanmar ordusuna ait bir askeri kampı ele geçirmişti.

Budist Arakan Ordusu’nun eyaletteki saldırılarından kaçan 43 asker ise Hindistan’ın Mizoram eyaletine sığınmış; Hint güvenlik güçleri de Myanmar askerlerini başka noktaya taşıyıp ardından da ülkelerine teslim ettiğini duyurmuştu.

Arakan Ordusu’nun, Hindistan sınırında bulunan Chin eyaletindeki Paletwa kasabasının kontrolünü ele geçirdiği de öne sürülmüştü.

(Şarku’l Avsat)