Doç. Dr. Murat Aslan / AA

Wall Street Journal gazetesi 1 Aralık’ta Dion Nissenbaum imzalı bir haber yayımlayarak İsrail’in Lübnan, Türkiye ve Katar’da yaşayan Hamas üyelerine suikastlar planladığını iddia etti. Türk yetkililer bu iddiaya Anadolu Ajansı aracılığıyla sert bir açıklamayla yanıt verdi ve Türk Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT), farklı istihbarat örgütlerinin de girişebileceği bu tür eylemlere asla izin verilmeyeceği vurgulandı. Türkiye’de yapılabilecek bu tür eylemlerin eylemlerin hukuka aykırılığına dikkat çekilirken Mossad’ın Türkiye’deki yasal temsilcilerinin uyarıldığı açıklandı. Nitekim geçmişte, Türk istihbaratınca Mossad’ın Türkiye’deki hücrelerinin ve faaliyetlerinin ortaya çıkarılmasına yönelik istihbarat operasyonları kamuoyuna duyurulmuştu. Böyle bir haber ve Türk istihbaratının verdiği tepki dikkate alındığında müteakip dönemde Mossad’ın Türkiye dahil üçüncü ülkelerde Hamas’a saldırı arayışları ya da MİT’in Mossad tehditlerini engelleme çabalarının gölgesinde yeni bir istihbarat rekabeti başlayabileceğine işaret ediyor.

Türkiye İsrail’i neden uyardı?

Ne Türkiye ne de başka bir ülke Mossad’ın istihbarat operasyonları için bir alan olmayı kabul etmeyeceği malûm. Böyle bir eylem Türkiye’nin yasalarını ve egemenliğini ihlal anlamına gelecektir. Bu arada Türkiye, Hamas’ı terör örgütü olarak tanımadığı için özellikle de İsrail’in Gazze’deki saldırganlığı göz önüne alınırsa, İsrail ile Hamas’a yönelik iş birliği yapmayacaktır. Bu durum nedeniyle Mossad, Türkiye’de  operasyonel bir girişime niyetlendiği takdirde, Türkiye’nin geçen yıllarda yaptığı gibi, şüpheli Mossad birimlerine yönelik istihbarat çabalarını artırması mümkündür.

Hatırlanacağı üzere, basına servis edilen ilk istihbarat operasyonunda, Türkiye’deki Arap öğrencileri tespit ve eleman olarak kazanmayı amaçlayan 15 Mossad üyesi tespit edilmiş ve tutuklanmıştır. Türk istihbaratı, ikinci operasyondaysa 14 Filistinliye saldırı planlayan 7 Mossad üyesinin olduğu hücreyi 2023 yazında çökertmiştir. Türk medyasında yer alan bir başka haberde de Türk istihbaratının Mayıs 2023’te İran vatandaşları ve şirketleri hakkında bilgi toplayan 13 Mossad üyesini tespit ederek tutukladığı ifade edilmiştir.
Belirtilen operasyonlar sonrasında İsrail’in istihbarat faaliyetleri ile ilgili uyarılmış olduğu olağan bir protokoldür. Mossad’ın gizli ya da açık bu tür eylemlerini tekrarlaması halinde, MİT için Türkiye’de faaliyet gösteren Mossad mensuplarının ‘öncelikli istihbarat ihtiyacı’ olacağı ve casusluk ve terör faaliyetleriyle suçlanacaktır. Nitekim 2021, 2022 ve 2023’te yaşanan olaylarda da görüldüğü üzere Türkiye, başta İran ve İsrail olmak üzere 3’üncü tarafların ülke genelindeki istihbarat faaliyetlerine hiçbir zaman müsamaha göstermemiştir.

Mossad’ın bir istihbarat operasyonu başlatması durumunda Türkiye’nin seçenekleri nelerdir?

Türkiye, Mossad’ın araçlara monte edilen uzaktan kumandalı silahlarla veya suikastlarla İranlı üst düzey yetkililere yönelik suikastleri dünya kamuoyu ile birlikte takip etmiştir. Bu bağlamda, Türk istihbaratının karşı istihbarat kapsamında Mossad’ın Türkiye’deki faaliyetlerine öncelik verdiğini her uzman tahmin edebilir. Örneğin Türk istihbaratı geçen günlerde Malezya’da yazılım uzmanı olan bir Filistinliyi Mossad’ın hücre evinden kurtarılmasını sağlamıştır. O halde, Türk istihbaratının bu tür eylemlere karşılık vermeye hazır durumda olduğunu iddia etmek abartılı olmayacaktır.

İsrail, Türkiye’de Hamas’ı ya da başka bir ulusu hedef alan bir istihbarat faaliyetini başlattığında, halen tatbik edilen karşı tedbirlerin bir kombinasyonunu daha da geliştirme kapasitesine sahiptir. Bu bağlamda simetrik ve asimetrik yöntemlerin entegre bir sürecinin uygulamaya sokulacağı ifade edilebilir. Simetri, Mossad’ın hasmane eylemlerini önlemek adına mütekabiliyet çerçevesinde tepki verilebilir. Akla gelen ilk ve acil yöntem ise, tüm istihbarat disiplinlerini (yöntemlerini ve fonksiyonlarını) kapsayan istihbarata karşı koyma tedbirlerinin alınmasıdır. Öte yandan Mossad’ın yaygın uygulaması, istihbarat faaliyetlerinde üçüncü ülke vatandaşlarından elemanlama yaptıığ bilinmektedir. Türkiye farkında olduğu bu taktik nedeniyle Türk istihbaratı sadece İsrail ile bağlantısı olan kişilere değil, Türk ya da üçüncü bir ülke vatandaşı olması muhtemel şüpheli tüm profilleri odak noktasına alacaktır.

Karşı önlemler dışında, Türkiye’nin Filistinli bir bilişim uzmanının Mossad tarafından kaçırılması sonrasında Malezya istihbaratına konum bilgisi vermesi göz önüne alındığında, Türkiye Mossad’ın faaliyetlerini caydırmak için diğer ülkelere zamanında ve doğru bilgi sağlayabilir. Türkiye, doğrudan bir tehdit olarak algılanması halinde Mossad’ın eylemlerini caydırmak için bu istihbarat örgütleriyle iş birliğinin kapsamını genişletebilir ve müşterek faaliyette bulunabilir.

Asimetrik yanıt ise siyasi olacaktır ve İsrail’in Türk topraklarında doğrudan bir istihabarat faaliyeti yürütmesi halinde İsrail’in çıkarlarına yönelik muhtelif yaptırımlar devreye sokulabilir. Türkiye, İsrail vatandaşlarının Türkiye’ye seyahatlerini kısıtlayabilir ya da şüpheli İsrailli şirketlerin Türkiye limanları, havalimanları veya firmalarından hizmet satın almaları kısıtlanabilir. İsrail’in Gazze’de insanlığa karşı işlediği suçlarla birlikte Türkiye, kimliği açığa çıkartılmış Mossad mensupları için tutuklama kararları çalıştırabilir ve Interpol gibi uluslararası kurumları hareketlendirebilir. Ayrıca istihbarat bağlamında hasmane eylemlere karıştığından şüphelenilen İsrail vatandaşlarının Türk havaalanlarındaki seyahat serbestisinin kısıtlanmasına yönelik tedbirler alınabilir.

Mossad’a karşı istihbarat örgütlerinin iş birliği yapması mümkün mü?

İrlanda, İspanya gibi ülkeler dışında Batılılar Hamas’a karşı İsrail’i desteklemektedir. Bu anlamda İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne bağlı istihbarat unsurları rehinelerin nerede olduğuna dair İsrail’e istihbarat desteği vermeye başlamıştır. Öte yandan, yapılan açıklamalarda bu faaliyetlerde hangi araçların ve hangi istihbarat metodolojisinin kullanılacağı konusunda önemli bir ayrıntı verilmemiştir. Afganistan ve Irak’tan alınan dersler, Kıbrıs’ın güneyinde İngiliz üslerinde zaten aktif olan sinyal istihbarat birimlerinin muhtemelen cep telefonlarını, telsizleri ya da herhangi bir vericiyi taradığına, İngiliz uçaklarının da reseptör olarak kullanılabileceğine emare vermektedir. Böyle bir durumda, Türk istihbaratı, İsrail ve İngiliz istihbaratının faaliyetlerini nasıl ve ne şekilde yürüttükleriyle ilgilenecektir, ancak bu faaliyetlere müdahale etmek söz konusu değildir. Ancak Mossad Türkiye’de istihbarat faaliyetlerini artırma ve suikastlar benzeri eylemlere başladığında koşullar değişebilir. Türkiye bölgede Mısır, Lübnan, Ürdün ya da başka bir ülkeyle iş birliği yaparak daha aktif istihbarat ve karşı istihbarat faaliyetleri yürütebilir.

Mossad için en iyi senaryo diğer devletlerin egemenliğine saygı duymaktır. En kötü senaryo ise mevcut teknolojinin gizliliğe erişimi kolaylaştırdığı bir ortamda istihbarat rekabetini alevlendirmektir. Bu nedenle Türk istihbaratı Mossad’ın Türkiye’deki temsilcilerini uyarmakta tereddüt etmemiştir.

[Doç. Dr. Murat Aslan, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SETA Kıdemli Araştırmacısıdır.]