Menguş-Cohen görüşmesi

Siyonist işgalci İsrail Dışişleri Bakanlığı 27 Ağustos’ta yaptığı yazılı açıklamada, “İsrail ve Libya dışişleri bakanları arasında tarihi bir toplantı” gerçekleştirildiğini duyurdu. Açıklamada, Dışişleri Bakanı Cohen’in geçen hafta İtalya’nın başkenti Roma’da Libyalı mevkidaşı Menguş ile bir araya geldiği toplantının, “iki ülke arasında işbirliği ve ilişki olanaklarının incelenmesini” amaçladığı kaydedilmişti.

Görüşmenin, iki ülke dışişleri bakanları arasında yapılan “ilk toplantı” olduğuna işaret edilen açıklamada, “Toplantıda bakanlar, iki ulus arasındaki tarihi bağları, Libya Yahudilerinin mirasını, ülkeler arasındaki işbirliği olasılığını, İsrail’in insani konularda, tarım, su yönetimi ve daha pek çok konuda verebileceği yardımı tartıştı.” ifadeleri kullanılmıştı.

Libya Dışişleri’nden “hazırlıksız bir toplantıydı” savunması

Öte yandan Libya’da Dibeybe hükümetine bağlı Dışişleri Bakanlığı, Bakan Menguş’un Cohen ile görüşmesinin resmi olmadığını bildirmişti. Bakanlığın yazılı açıklamasında, “Bu görüşme, Roma’da, İtalya Dışişleri Bakanı ile yapılan görüşme sırasında gerçekleşen, gayriresmi ve hazırlıksız bir toplantıydı. Herhangi bir tartışma, anlaşma veya istişare içermemiştir. Bakan daha ziyade Libya’nın Filistin meselesine yönelik ilkelerini açık ve net bir şekilde teyit etmiştir.” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, Libya Dışişleri Bakanlığının, başta Filistin sorunu olmak üzere, Arap ve İslam ülkelerinin meselelerine yönelik ulusal sabitlere tam bağlılığını teyit ettiği ve Filistin’in ebedi başkenti olarak Kudüs’e bağlılığını vurguladığı kaydedildi.

“Bu, kesin ve geri dönülemez bir kararlılıktır.” denilen açıklamada, “Bu, Roma’da, İtalya Dışişleri Bakanı ile yapılan görüşme sırasında gerçekleşen, gayriresmi ve hazırlıksız bir toplantıdır. Herhangi bir tartışma, anlaşma veya istişare içermemiştir. Bakan daha ziyade Libya’nın Filistin meselesine yönelik sabitlerini açık ve net bir şekilde teyit etmiştir.” ifadelerine yer verildi.

Bakan Necla el-Menguş’un İsrail’in varlığını temsil eden herhangi bir tarafla herhangi bir toplantı yapmayı reddettiği ve Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin yaklaşımı doğrultusunda hala kararlı olduğunun teyit edildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bakanlık, İbrani ve uluslararası basının aktardığı gibi olaya toplantı ve görüşme niteliği verme girişimlerini kategorik olarak reddediyor.

Dışişleri Bakanlığı, siyonist oluşumla normalleşmeyi tamamen ve kesin olarak reddettiğini bir kez daha vurgular ve Filistin davasına ve kardeş Filistin halkına karşı tutumunun sağlam olduğunu bir kez daha teyit eder.”

‘Görüşme çok önceden ve en üst düzeyde organize edildi’

İsrail’in Yediot Aharonot gazetesinin haber portalı “Ynet”, İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde, Menguş’un açığa alınmasına neden olan görüşmenin “en üst düzey seviyede koordine edildiğini ve görüşmenin ilan edilmesi konusunda önceden anlaşmaya varıldığını” ileri sürdü.

Haber, Libya Dışişleri Bakanlığının daha önce aksi yönde yaptığı bir açıklamayla söz konusu görüşmenin “gayriresmi ve hazırlıksız bir toplantı” olduğunu bildirmesinin ardından geldi.

Habere göre Cohen, Roma’ya, İtalya Dışişleri Bakanlığının resmi konukevinde, “Libyalı bakanla görüşmek için uçtu ve yapılan görüşme bir tesadüf değildi.” Cohen’in bu görüşmeyi, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun da bilgisi dahilinde gerçekleştirdiği aktarıldı.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu (KAN), Tel Aviv yönetiminin, normalde bu tür temasları genellikle kamuoyuna açıklamadığını, ancak şimdi yaşanan durum sonucunda, Libya Dışişleri Bakanının “hayatından endişe edildiğini” yazdı.

KAN, ayrıca, “İsrail-Libya temaslarının bu toplantıyla sınırlı olmadığını, son aylarda İsrailli ve Libyalı yetkililer arasında başka görüşmelerin de gerçekleştiğini” öne sürdü.

Haberde, “İsrail, son aylarda Libya’yı, İsrail, ABD, Fas, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Bahreyn dışişleri bakanlarını bir araya getiren Necef Forumu’na katılmaya ikna etmeye çalıştı.” iddiasına yer verildi.

Menguş görevden alındı

İsrail’in yaptığı açıklama ile olayın duyulması üzerine Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Dışişleri Bakanı Menguş’u görevden alma kararı vermişti. Hükümet tarafından açıklanan kararnamede, “Menguş’un açığa alındığı ve hakkında soruşturma açılmasına karar verildiği” ifadeleri yer almış, Menguş’tan boşalan Dışişleri Bakanlığı görevini vekaleten Gençlik Bakanı Fethullah ez-Zeni’nin yürüteceği duyurulmuştu.

Libya, işgal rejimini tanımıyor

Kuzey Afrika’nın Müslüman ülkesi Libya, İsrail’i tanımıyor ve Tel Aviv ile diplomatik ilişkileri bulunmuyor. Libya pasaportunda “İşgal altındaki Filistin toprakları (İsrail) dışında bütün ülkelere gidebilir.” notu bulunuyor. Ayrıca İsrail ile ilişki kurmak kanunen yasak ve cezai müeyyideye tabi.

Libya’daki 1957 yılı 62 sayılı “İsrail’i Boykot Kanunu” adıyla bilinen yasanın ilk maddesinde “Gerçek ya da tüzel kişilerin, İsrail’deki kişi veya kurumlarla, onlara bağlı çalışanlarla herhangi bir anlaşma yapması yasaktır.” ifadesi yer alıyor.

Kanunun 7. maddesinde buna aykırı davrananların “3 yıldan az, 10 yıldan çok olmamak kaydıyla hapis cezasına çarptırılacağı” kaydediliyor.

Doğudaki Tobruk hükümetinden kınama mesajı

Libya’nın doğusundaki Tobruk kentinde bulunan Temsilciler Meclisi’nden (TM) yapılan yazılı açıklamada, Menguş’un İsrailli Bakan ile görüşmesi hakkında milletvekillerine 28 Ağustos akşamı için olağanüstü toplantı çağrısı yapıldı. Meclisin olağanüstü toplantısının Libya’nın açığa alınan Dışişleri Bakanı Menguş’un İsrailli Bakan ile yaptığı görüşmeyle ilgili olduğu kaydedilen açıklamada, “Bu toplantı, açığa alınan Dışişleri Bakanı’nın (Menguş), Siyonist düşmanın Dışişleri Bakanı ile görüşerek Libya halkının ulusal sabitelerine karşı işlediği hukuki ve ahlaki suçu tartışmak içindir.” ifadelerine yer verildi.

TM’den yapılan diğer bir açıklamaya göre, TM Başkan Yardımcısı Misbah Duma da Menguş’un söz konusu görüşmesiyle ilgili bir kınama mesajı yayımladı. Mesajında Duma, “Açığa alınan Dışişleri Bakanı’nın (Menguş) İtalya’da gizlice Siyonist rejimin Dışişleri Bakanı ile görüşmesi büyük bir meseledir. Libya devletine ve işgal altındaki Filistin’in şehitlerine büyük bir ihanettir. Yaptığı şey, Libya yasalarına göre en ağır şekilde cezalandırılması gereken bir suç ve vatana ihanettir.” ifadelerini kullandı.

İsrail’de Dışişleri ile istihbarat arasında kriz

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu’nun (KAN) haberinde, İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen ile Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’un görüşmesinin duyurulmasının, Libya dosyasında çalışan Mossad’ın gizli kadrosuna ciddi bir şekilde zarar verdiği belirtildi. Zararın düzeyine ilişkin tartışmaların bulunduğu aktarılan haberde, “Gelecekte durumun ne olacağını henüz kimse bilmiyor.” ifadesine yer verildi.

Haberde, “Mossad ile İsrail Dışişleri Bakanlığı arasında, Cohen-Menguş görüşmesi konusunda ve İsrail’in diplomatik ilişkisi bulunmayan ülkelerle hassas ilişkileriyle ilgili her konuda ciddi bir gerginlik ve karşılıklı suçlamalar var.” ifadesi kullanıldı.

‘Libya, haberin hemen açıklanmasını istemedi’

İsrail Dışişleri Bakanlığının görüşmenin hemen ardından açıklama yapmak istediği ancak Libya tarafının açık bir şekilde açıklamayı ertelemesini talep ettiği haberde kaydedildi. Haberde, Libya tarafının, halkın olumsuz tepkisinden çekindiği için açıklamayı geciktirme talebinde bulunduğu aktarıldı.

Cohen-Menguş görüşmesinin sızdırılmasının ardından İsrail Dışişleri Bakanlığının, Libya tarafına görüşmeyle ilgili bir açıklama yayımlayacağını ve “başka seçeneğinin kalmadığını” bildirdiği ifade edildi.

İsrail, görüşme bilgisini sızdırdığı iddiasını reddetti

İsrail Dışişleri Bakanlığının, siyonist Bakan Eli Cohen’in Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş ile İtalya’nın başkenti Roma’da gerçekleştirdiği görüşme hakkında yaptığı ikinci açıklama kafalarda soru işaretleri oluşturdu.

İsrail Dışişleri Sözcülüğü, Libya’da siyasi krize ve Bakan Menguş’un açığa alınmasına neden olan görüşmeye ilişkin basın mensuplarının yönettiği sorulara kısa bir yazılı açıklamayla yanıt verdi. Dışişleri Bakanı ve Bakanlığın, “İsrail’in dış ilişkilerini genişletme konusunda kararlı” olduğu vurgulanan açıklamada, “Libya Dışişleri Bakanı ile görüşmeye ilişkin sızıntı, yapılan yayınların aksine Dışişleri Bakanlığından veya Dışişleri Bakanı’ndan gelmemiştir.” ifadelerine yer verildi.

Gazeteciler çelişkiye anlam veremedi

Kamuoyu ve basın mensupları, Menguş-Cohen görüşmesini ilk kez, İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğünün, İsrail’de akredite basın mensuplarının yer aldığı WhatsApp grubunda dün yaptığı paylaşımın ardından öğrenmişti. Sözcülük, Menguş ve Cohen’in fotoğraflarını yan yana koyarak yaptığı paylaşımda, iki bakanın görüşmesi “tarihi bir toplantı” olarak nitelendirmişti.

Gazeteciler ise görüşmeye ilişkin ilk açıklamanın İsrail Dışişleri Bakanlığından geldiğini, Libya’daki krizin bu açıklamanın ardından başladığını ve yeni yapılan açıklamanın “Bakanlığın kendi yaptığı ilk açıklamayı yalanlar göründüğünü” dile getirerek konuya açıklık getirilmesini istedi.

Bakanlık ise basın mensuplarında kafa karışıklığına yol açan duruma ilişkin yanıt vermedi.

Libya halkı sert tepki gösterdi

Libya Dışişleri Bakanlığı önünde ve birçok kentte protesto gösterileri düzenlendi. Libya Ulusal Birlik Hükümeti aleyhine slogan atan eylemciler, Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’tan Cohen ile görüşmesi nedeniyle hesap sorulmasını istedi.

Yerel medya, görgü tanıklarına dayandırdığı haberlerinde Dışişleri Bakanlığı önünde silah sesleri duyulduğunu aktardı. Başkent Trablus’un yanı sıra, Misrata, Zaviye, Sabrata, Zliten, olmak üzere birçok kentte olaya tepki gösteren Libyalılar, yollarda lastikler yakarak, protestolar düzenledi. Bazı gösterilerde eylemciler, basın açıklaması yaptı.

Başkent Trablus’un 200 kilometre doğusunda bulunan Misrata kentinde de bir grup, Menguş-Cohen görüşmesine tepki gösterdi. Kentin merkezindeki Şehitler Anıtı’nın önünde gece geç saatlerde toplanan yüzlerce kişi, görüşmeyi protesto ederek, Menguş ile ilgili gerekenin yapılması talebinde bulundu.

Eylemciler, “Libya, davayı halkı satmaz, normalleşmeye hayır” şeklinde sloganlar attı.