Lübnan lirasında dün kaydedilen “rekor” değer kaybının ardından yüzlerce emekli asker yaşadıkları mağduriyeti yetkililere iletmek için başkent Beyrut’un merkezindeki Şehitler Meydanı’nda toplandı. Ellerinde Lübnan ve ordu bayrağı taşıyan emekli askerler, Şehitler Meydanı’ndan Başbakanlık Ofisi’nin de bulunduğu Hükümet Sarayı’na kadar yürüdü.

Hükümet Sarayı’nın önünde yoğun güvenlik önlemleri alan emniyet güçleri ile barikatları aşarak binaya ulaşmak isteyen ısrarlı göstericiler arasında kısa süreli arbede yaşandı. Polis, göstericileri göz yaşartıcı gaz kullanarak binanın önünden uzaklaştırdı.

AA muhabirine konuşan bir emekli asker, maaşlarının 2022’de belirlenen “resmi dolar kuru” üzerinden ödenmesini istediklerini söyledi. Söz konusu emekli asker, daha önce yaklaşık 500 dolara tekabül eden maaşının şu anda 100 dolara kadar düştüğünü aktardı.

Bir başka gösterici ise sorunun sadece maaş olmadığını ülkede elektrik, su ve neredeyse tüm temel ihtiyaçlara ulaşmanın imkansız hale geldiğini dile getirdi.

Yollar araç trafiğine kapatıldı

Beyrut’ta Hükümet Sarayı, Meclis, Dışişleri Bakanlığı gibi önemli kurumlara ait binaların yer aldığı bölgedeki neredeyse tüm yollar, göstericilerin büyük oranda dağılmasının ardından tel örgülerle araç ve yaya trafiğine kapatıldı. Güvenlik güçlerinin, gelecek günlerde olası kitlesel gösterilere karşı devlet kurumları etrafındaki güvenliği artırdığı gözlemlendi. Yeni gösterilere karşı bariyerler dikenli tel örgülerle güçlendirildi.

Ülkede 2019’da patlak veren ekonomik krizin ardından emekli askerler ekonomik açıdan yaşadıkları sıkıntıları dile getirmek için sık sık gösteriler düzenliyor.

Lübnan’da yerel para biriminde tarihi değer kaybı

Lübnan’da, 14 Mart’ta karaborsada 100 bin lira seviyesinde işlem gören dolar dün 140 bin liraya çıkarak yeni bir rekor kırmıştı. Lübnan lirasının dolar karşısında 3 yıldan bu yana süren değer kaybı yüzde 99 seviyesine ulaştı.

Merkez Bankası’nın duruma müdahale etmesi, döviz ofislerine ve şirketlere 90 bin lira seviyesinde sınırsız bir şekilde dolar satışı kararı alması üzerine, lira/dolar parametresi 108 bine kadar geriledi. Merkez Bankası, mart ayından itibaren banka ve döviz ofislerine 82 bin lira üzerinden dolar satışı gerçekleştiriyordu.

Bankaların grevi sona eriyor

Lübnan Bankalar Birliği’nden yapılan açıklamada, ramazan ayı münasebetiyle tüm insanların işlerini kolaylaştırmak amacıyla grevin sonlandırılacağını ve kapıların mudilere açılacağı duyuruldu.

Açıklamada, söz konusu kararın siyasi yönetimden ilgili makamlarla görüşmelerin ardından alındığı kaydedildi.

Lübnan Bankalar Birliği, 9 Mart’ta yaptığı açıklamada, bankaların, bazı mudilerin yabancı para cinsinden mevduatını nakit olarak aynı para biriminden ödemesine veya transfer etmesine hükmeden mahkeme kararlarını protesto amacıyla 14 Mart’tan itibaren greve gidileceğini ilan etmişti.

Ekonomik kriz

Lübnan’da Ekim 2019’da başlayan gösteriler, hükümetin istifası, Beyrut’taki liman patlaması ve Covid-19 salgını gibi olaylar ülke ekonomisini derinden etkiledi.

Yaklaşık 3,5 yıldır devam eden ekonomik kriz ortamında döviz rezervlerinin erimesinin önüne geçilmesi için bankalardaki dolar mevduat hesapları donduruldu.

Ülkede, 2019’da 1 ABD doları 1500 Lübnan lirasından işlem görürken, art arda yaşanan gelişmelerle eş zamanlı olarak yerel para birimindeki değer kaybı da arttı.

Ocak 2022’de 1 ABD doları 20 bin Lübnan lirası iken son 1 yıl içinde değer kaybı hızla artmaya devam etti.

Ekonomi Bakanı Emin Selam, 28 Şubat’ta, ülke genelinde tüm marketlerdeki fiyat etiketlerinin 1 Mart’tan itibaren lira yerine dolar ile gösterileceğini, böylelikle vatandaşın ürünleri gerçek fiyatıyla satın alabileceğini söylemişti.

Müftüden kaos uyarısı

Lübnan Müftüsü Şeyh Abdullatif Deryan, siyasi partilere, cumhurbaşkanının seçilmesi ve hükümetin kurulması gerektiğini belirterek, aksi takdirde ülkede kaosun meydana gelebileceği uyarısında bulundu.

Deryan’ın, ramazan ayının gelişi nedeniyle yayınladığı yazılı açıklama Lübnan’ın resmi ajansı NNA tarafından paylaşıldı.

Açıklamasında ülkede 14. Cumhurbaşkanı’nı seçmek için 5 aydan uzun bir süredir kendi aralarında bir uzlaşmaya varamayan siyasi partilere çağrıda bulunan Deryan, “Cumhurbaşkanı seçilmeli ve hükümet kurulmalı aksi takdirde yavaş yavaş ülkede zuhur etmeye başlayan kaos yaşanacaktır.” ifadelerini kullandı.

Çöküşün son aşamasına vardıklarını dile getiren Deryan, ülkede çıkacak olası kaosun bedelini de vatandaşların ödeyeceğini kaydetti.

Lübnan’da görev süresi 31 Ekim 2022’de sona eren 13. Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın yerine, yeni Hristiyan bir cumhurbaşkanı seçilmesi için Meclis’te 11 defa oturum düzenlenmesine rağmen herhangi bir sonuç alınamadı.

Başta Hristiyan partiler olmak üzere ülkedeki siyasi taraflar arasındaki çekişme, her partinin kendi adayını öne sürmesi nedeniyle yaşanıyor.

Ekonomik krizdeki Lübnan’da, yeni bir cumhurbaşkanı seçilemediği için yeni bir hükümet de teşkil edilemiyor. Bu yüzden geçici hükümet istisnai durumlar dışında bakanlar kurulu toplantısı düzenleyemiyor ve ülkenin sorunlarını çözebilmek için herhangi bir karar alamıyor.