ABD Adalet Bakanlığından yapılan açıklamada, Hong Kong’a kayıtlı kripto para borsası Bitzlato’nun Rus uyruklu Üst Yöneticisi Anatoly Legkodymov’un yasa dışı fonları transfer etmekle suçlandığı ve kara para aklamayı önleme dahil ABD’nin düzenleyici önlemlerini karşılayamadığı bildirildi. Açıklamada, Legkodymov’un dün gece Miami’de gözaltına alındığı ve bugün Florida Güney Bölge Mahkemesinde yargılanacağı belirtildi.

Suçlamalar

Bitzlato’nun narkotik, çalıntı finansal bilgiler, sahte kimlik belgeleri ile kara para aklama hizmetleri için kullanılan, dünyanın en büyük ve en uzun soluklu “darknet pazarı” olarak anılan Hydra için çok önemli bir finansal kaynak olduğuna işaret edilen açıklamada, Hydra kullanıcılarının Bitzlato ile doğrudan veya aracılar aracılığıyla, ABD’li ve Alman yetkililer tarafından Hydra Nisan 2022’de kapatılana kadar 700 milyon dolardan fazla kripto para işlemi yaptığı kaydedildi.

Açıklamada, Bitzlato’nun fidye yazılımı saldırılarından da 15 milyon doları aşkın gelir elde ettiği aktarıldı.

Ayrıca ABD Hazine Bakanlığından yapılan açıklamada da Bitzlato’ya ilişkin, Rus yasa dışı finansmanıyla bağlantılı olarak “birincil kara para aklama endişesi” olduğu bildirildi.

Bu kapsamda, ABD Hazine Bakanlığı Mali Suçlarla Mücadele Birimi (FinCEN), finans kurumlarının Bitzlato’yu içeren belirli fon aktarımlarını yasakladı.

“Kripto suç ekosistemine önemli bir darbe indirildi”

ABD Adalet Bakan Yardımcısı Lisa Monaco ise konuya ilişkin düzenlenen basın toplantısında, kripto suç ekosistemine önemli bir darbe indirildiğini söyledi. Karanlık internet olarak da adlandırılan “darknet” ve kripto para biriminin suç amaçlı kullanımına karşı ellerindeki her türlü aracı kullanacaklarını savunan Monaco, “Suçluların ve dolandırıcıların güvenlik güçlerinin erişiminin ötesinde faaliyet göstermeye çalıştıkları kripto para piyasalarındaki güven krizini ele almak için adımlar atıyoruz.” dedi.

ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo da Bitzlato’nun Rusya bağlantılı fidye yazılımı grupları için işlemleri birçok kez kolaylaştırdığını belirtti. Bitzlato’nun Rusya’da cezasız bir şekilde faaliyet göstermesine izin verilen daha geniş bir siber suçlular ekosisteminin parçası olduğunu savunan Adeyemo, “Bitzlato, Rusya ve Rus yasa dışı finansındaki önemli operasyonları ve bunlarla bağlantısı nedeniyle ABD’nin ulusal güvenliğini, ABD’nin ve uluslararası finans sektörlerinin bütünlüğünü ve dünya çapındaki işletmeleri ile kurumları tehdit ediyor.” diye konuştu.

FTX’ten “Hackerler yaklaşık 415 milyon dolarlık kripto para çaldı” bildirisi

Kripto para borsası FTX, yaklaşık 415 milyon dolarlık kripto paranın bilgisayar korsanlarınca çalındığını duyurdu. Müşteri fonlarında yaklaşık 8 milyar dolarlık kayıp olduğu tahmin ediliyor. FTX, şirketin iflas başvurusunda bulunmasından bu yana uluslararası kripto para borsasından yaklaşık 323 milyon dolar ve ABD platformundan 90 milyon doların bilgisayar korsanları tarafından hacklendiğini bildirdi.

Şirketin 5 milyar doların üzerinde likit varlığının geri alındığını anımsatan FTX, hem uluslararası hem de ABD kripto para borsasında açığın devam ettiğini bildirdi ve açığın bir kısmını, bilgisayar korsanlarınca çalınan tutara bağladı.

2022’nin kasım ayı başında likidite sıkıntıları yaşamaya başlayan FTX, 11 Kasım 2022’de ABD’de iflas sürecini başlatmış, şirketin üst yöneticisi (CEO) Sam Bankman-Fried de istifa ettiği açıklamıştı.

ABD’nin suç duyurusunun ardından 12 Aralık 2022’de, Bahamalar’da gözaltına alınan Bankman-Fried, 3 Ocak’ta yapılan duruşmada kendisine yöneltilen “dolandırıcılık” suçlamalarını reddetmişti. Müşteri fonlarında yaklaşık 8 milyar dolarlık kayıp olduğu tahmin ediliyor.

Duruşmada, şirketin avukatları alacaklılara borçların ödenmesi için FTX’in nakit ve dijital varlıklar dahil 5 milyar doların üzerinde likit varlığının geri alındığını açıkladı. Avukatlar, Sam Bankman-Fried’ın kurduğu FTX’in iflas etmesiyle müşteri kayıplarının boyutunun hala bilinmediğini söyledi.

ABD’de federal savcılar, Bankman-Fried hakkında dolandırıcılık, finans yasalarını ihlal ve kara para aklama dahil çeşitli suçlardan dolayı iddianame hazırlamıştı.

ABD’ye 21 Aralık 2022’de teslim edilen Bankman-Fried’ın, duruşmaya kadar 250 milyon dolar kefaletle serbest bırakılması kararlaştırılmıştı.

Bahamalar Menkul Kıymetler Komisyonu, kripto para borsası FTX’in 3,5 milyar dolar değerindeki kripto para varlığına el konulduğunu bildirdi.

Kripto para piyasaları için gözler regülasyonlarda olacak

Kripto para piyasasına özel krizlerle en çalkantılı yılını geçiren Bitcoin, 2022’yi yaklaşık yüzde 64 değer kaybıyla 16 bin 542 dolardan tamamladı. Kripto para piyasaları, 2022 yılının başında Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle oluşan enerji sorunu ve piyasa özelindeki krizlerle en çalkantılı senesini tamamlamasının ardından, 2023’te regülasyonlara odaklandı.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomilere verdiği zararı minimuma indirmek için merkez bankaları para musluklarını açmış ve buna paralel 2020’den 2021 sonuna kadar artan risk iştahı ile kripto para piyasalarında fon girişleri en yüksek seviyelere ulaşmıştı.

14 yıl önce işlem görmeye başlayan ve en büyük kripto para birimi olarak bilinen Bitcoin, Kasım 2021’de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 69 bin doları test ederken, aynı dönemde Ethereum 4 bin 865 dolar ile tarihi zirvesini gördü.

Muslukların açılması dünya genelinde enflasyona sebep olurken, 2021 sonunda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) şahin sinyaller vermesi ile tüm piyasalarda risk iştahı azalmaya ve dünya genelinde dolara olan talep artmaya başladı.

2022’nin ilk çeyreğinde başlayan Rusya-Ukrayna savaşı ile aksayan tedarik zinciri ve karşılıklı uygulanan yaptırım silsileleri neticesinde üretim ve enerji maliyetleri artarken, piyasalarda risk algısı yükseldi.

ABD ve Avrupa’nın, Rusya’yı SWIFT sisteminden çıkartması ile Rusya’nın kripto para birimlerini kullanarak ekonomik yaptırımları kırabileceği gündeme gelirken, Ukrayna’ya yapılan yardımların önemli miktarının da kripto paralar ile yapılması, kripto para piyasalarını sınırlı da olsa pozitif etkiledi.

LUNA krizi 

Fed’in Mart 2022’de faiz artırımına başlamasından kısa bir süre sonra, yatırımcıların riskli varlıklardan güvenli limanlara geçişleri hızlanırken, pay piyasaları ile kripto para piyasaları arasındaki korelasyon dikkat çekti.

Tüm bu olumsuzlukların yanında bir de Terra’nın “sabit coin”i olarak bilinen, kripto para piyasasında ilk 10’da yer alan ve çok sayıda yatırımcısı bulunan LUNA’nın çökmesi ile yatırımcıların tedirginliği genele yayılarak kripto para piyasalarında satışları derinleştirdi. Bu dönemde LUNA’nın değeri, gördüğü en yüksek seviye olan 120 dolardan neredeyse sıfıra düştü. Böylelikle kripto para piyasalarında likidite krizi ayyuka çıkmış oldu.

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi’nin (OFAC), kripto para birimi karıştırıcısı Tornado Cash’i yaptırım listesine alması ile kripto paraların ortaya çıkış gayesi olan “merkeziyetsizlik” kavramını tartışmaların odağına getirdi.

2022’nin son çeyreğinde de kripto para piyasalarının en büyük ikinci borsası olarak bilinen FTX hakkında çıkan haberler gündemin odağına yerleşti. FTX Üst Yöneticisi (CEO) Sam Bankman-Fried’ın likidite krizini aşmak için nakit para enjeksiyonu talebinde bulunduğuna dair haber akışı kripto para piyasasındaki düşüşleri hızlandırdı ve akabinde FTX şirketi iflas başvurusunda bulundu. FTX iflası, kripto para piyasası için deyim yerindeyse 2022’nin bölüm sonu canavarı oldu.

2022’ye 46 bin 217 dolardan başlayan Bitcoin, tüm bu gelişmeler ile 15 bin 588 doları görerek Kasım 2020’den bu yana gördüğü en düşük seviyeyi test etmesinin ardından seneyi yaklaşık yüzde 64 değer kaybıyla 16 bin 542 dolardan tamamladı.

3 bin 676 dolardan yıla başlayan Ethereum 881 dolar ile Aralık 2020’den itibaren en düşük seviyesini görerek yılı yaklaşık yüzde 67 düşüşle 1196 dolardan kapattı.

Böylelikle Bitcoin ve Ethereum, 2022’de aylık bazda 8 ay değer kaybederek 2018’den sonra en kötü yılını geçirmiş oldu.

Bitcoin 2018’de yaklaşık yüzde 73 değer kaybederken, 2019, 2020 ve 2021’de sırasıyla yüzde 94, yüzde 302 ve yüzde 60 artış göstermişti.

“Kriptoya bağlı sistemlerin de ne kadar problemli olabileceğini gördük”

İş Yatırım Uluslararası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bankacılık sistemlerinin veya eski finans kurumlarının verimsiz olduğu düşünülürken, kripto para piyasalarında yaşanan krizlerin ardından kriptoya bağlı sistemlerin de ne kadar problemli olduğunun ortaya çıktığını söyledi.

Kripto para şirket sahiplerinin kripto paralar ile ilgili teknik bilgisinin ve girişimcilik kabiliyetinin çok yüksek olabileceğini belirten Manukyan, özellikle FTX krizi sonrası bu insanların finans bilgisi, bilanço yönetimi, risk yönetimi gibi konularda ise ne kadar zayıf olduklarının göz önüne serildiğini bildirdi. Manukyan, hayal satan çok insanın olduğunu ifade ederek, “Hala da bu insanlar var ama realiteyi yani bir şirket yönetimini, bilanço kalemlerini, riskin nasıl ölçüleceğini ya bilmiyorlar ya da çok ciddi bir sahtekarlık yapma peşindeler. Tabii bu diğer merkezi kurumları da etkiledi.” ifadesini kullandı.

Şant Manukyan, şu anki görüntüsüyle kripto para piyasalarının likiditeden veya risk algısının yüksek olmasından faydalandığını kaydederek, “Resesyonun ortasına doğru merkez bankalarının faiz indirip likiditeyi artıracağı görüşü olursa ve savaş da sona ererse kripto para piyasaları açısından olumlu olur.” değerlendirmesinde bulundu.

Enflasyona karşı kripto paraların bir koruma kalkanı sağlamadığını anımsatan Manukyan, yatırımcıların kripto para piyasalarına yeniden girmesi için artık çok net bir hikayenin gerektiğini vurguladı. Manukyan, “Dolayısıyla önce kripto paralarda bizim yanıtlamamız gereken soru, bu kripto paranın nasıl bir fonksiyonu var ki ben bunu portföye almalıyım?”

İkinci önemli hususun da regülasyonlar olduğunu aktaran Manukyan, ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Komisyonu’nun (SEC) FTX’in kripto para birimi FTT için bir menkul kıymet olduğunu iddia ettiğini hatırlattı.

Manukyan,”Bu gelişme önemli, çünkü her ne kadar ABD’de alınan kararlar kripto paraların tamamını etkilemez desek de, orada çizilen çerçeve eninde sonunda Avrupa ve Türkiye’ye sirayet edecektir. Bu baz teşkil edecektir” ifadelerini kullandı.

2023’ün ana konularından birisinin, “sahtekarlıklar” bittiyse, regülasyonlar olacağının altını çizen Manukyan, konuşmasını şu şekilde tamamladı: “Regülasyonların ardından nasıl bir iştah olduğunu göreceğiz. Ancak tekrar ilk başta dediğim gibi yaşanan krizlere bağlı fiyat hareketleri elbette olumsuzdu, ama çok geniş kesimlere yayılmadan önce buradaki aksaklıkları görmemiz bence ilerisi için iyi oldu.”

Kazakistan’da kripto madenciliği

Cambridge Üniversitesi uzmanlarının Ocak 2022’de yayımladıkları son rapora göre, kripto para madenciliğinde yüzde 13,22’lik payla ABD ve Çin’den sonra üçüncü sırada yer alan Kazakistan’da, 300’e yakın kripto madeni bulunuyor.

Anadolu Ajansı (AA), Kazakistan’da 2019’dan bu yana faaliyet gösteren ve dünyanın en büyük kripto madenleri arasında yer alan Enegix şirketinin veri merkezini görüntüledi. Ülkenin kuzeyindeki Ekibastuz kenti yakınındaki devasa tesise ulaşmak için başkent Astana’dan yaklaşık 300 kilometre yol katetmek gerekiyor.

Kazakistan, kripto para madenciliğinde nasıl dünya lideri oldu?

Kazakistan’daki ucuz elektrik, uygun hava koşulu gibi faktörler ülkede 2019’da kripto para madenciliğinin sanayileşmesine neden oldu.

Özellikle 2021’in yazında Çin’de her türlü kripto para madenciliğinin yasaklanmasıyla sektör, komşu ülke Kazakistan’a kaymaya başladı.

Çinli kripto madencilerin akınına uğrayan Kazakistan, küresel kripto para madenciliğinde kısa sürede ABD’den sonra dünyada ikinci sıraya yükseldi.

Bu, ülkede yasa dışı kripto madenciliğin önünü açarken aynı zamanda elektrik sektöründeki baskıyı da artırdı.

Ocak 2022’de Orta Asya genelinde meydana gelen toplu elektrik kesintisiyle Kazakistan’ın devlete ait elektrik şebekesi şirketi KEGOC, elektrik ve bütünlüklü bir enerji sistemi kapasitesi arasında denge sağlanmasına dair yaşanan zorluktan ötürü ülke genelinde çalışan 196 kripto madeni şirketine elektrik vermeyi kesti.

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev de 8 Şubat 2022’deki hükümetin genişletilmiş toplantısında, yasa dışı çalışan kripto madencileri tespit etme, bu alanda vergiyi yükseltme ve kripto para madenciliğini yasal olarak düzenleme talimatı verdi.

Ülke, haziran ayında kripto para madencilerine tükettikleri elektrik miktarına göre üç ayda bir vergi ödeme zorunluluğu getirdi.

ABD’de denetim firmalarının kripto para şirketleri için yaptığı çalışmalara yönelik inceleme artıyor

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonunun (SEC), denetim firmalarının kripto para şirketleri için yaptığı çalışmaların incelemesini artırdığı bildirildi.

SEC Yetkilisi Paul Munter, Wall Street Journal gazetesine Aralık ayında verdiği röportajda, kripto para şirketlerinin denetim firmalarından gelen raporların yakından incelendiğini aktardı. SEC’in denetim firmalarına etkili bir uyarı gönderdiğini ve yatırımcıları alarma geçirdiğini belirten Munter, yatırımcıları, kripto para şirketleri tarafından öne sürülen bazı iddialara karşı çok dikkatli olmaları konusunda uyardıklarını kaydetti.

Munter, özellikle kripto para şirketlerinin müşterilerin fonlarını karşılamak için yeterli varlığa sahip olduğunu göstermeyi amaçlayan rezerv kanıtları konusunda endişeli olduklarını belirterek şirketlerin kripto borsası FTX’in çöküşünden korkan müşterilere güvence vermeye çalışmak için denetim firmalarının güvenilirliğini kullanarak son dönemde bu raporları hazırlama telaşına girdiğini aktardı.

SEC yetkilisi, yatırımcıların bir kripto para şirketinin bir denetim firmasından rezerv kanıtı aldığını söylemesine çok fazla güvenmemesi gerektiğini vurguladı.