İran’da Sünni mevlevî Abdulvahid Rigi öldürüldü

In Güncel, Öne çıkanlar
10 Aralık 2022
iktibas-

İran’ın güneydoğusunda, Sünnilerin yoğun olduğu Sistan-Belucistan eyaletinin Haş kentinde bölgenin önde gelen isimlerinden Sünni mevlevi Abdulvahid Rigi’nin kimliği henüz belirlenemeyen kişilerce kaçırılarak öldürüldüğü bildirildi. 30 Eylül’den bu yana eyalette yaşanan olaylar dikkat çekiyor.

İran resmi ajansı IRNA’nın Sistan–Beluçistan Eyaleti Güvenlik Konseyi’nin açıklamasına dayandırdığı habere göre, Haş kentindeki İmam Hüseyin Camisi’nin Sünni İmamı Mevlevi Abdulvahid Rigi dün kimliği belirlenemeyen kişiler tarafından kaçırılarak öldürüldü.

Konuyla ilgili açıklama yapan Sistan-Beluçistan Merkez Savcısı Mehdi Şemsabadi, Abdulvahid’in dün camide bulunduğu sırada kimliği belirsiz kişiler tarafından plakasız bir otomobile bindirilerek kaçırıldığını aktardı.

Sünni din adamının kaçırıldığının duyulması üzerine savcılığın talimatıyla güvenlik güçlerinin kendisinin bulunması için görevlendirildiğini belirten Şemsabadi, “Mevlevi Abdulvahid’in cesedi bugün Haş kentinin yan yollarından birinde vücuduna 3 kurşun sıkılmış halde bulundu.” dedi.

İranlı savcı, olayla ilgili özel soruşturma yürütüldüğünü sözlerine ekledi.

Sistan-Belucistan eyaletinde bitmeyen olaylar

İran’ın güneybatısında yer alan ve Sünnilerin yoğun nüfusa sahip olduğu Sistan-Beluçistan eyaleti, 30 Eylül’de cuma namazı sırasında protestocular ile İran güvenlik güçleri arasında yaşanan, “Kanlı Cuma” olarak bilinen ve çok sayıda can kaybına yol açan olaylara sahne olmuştu.

İran’da Sünnilerin yoğun olarak yaşadığı Sistan-Beluçistan eyaletinin yönetim merkezi Zahidan kenti, 30 Eylül’de cuma namazı sırasında protestocular ile İran güvenlik güçleri arasında yaşanan ve “Kanlı Cuma” olarak bilinen büyük olaylara sahne olmuştu. Olaylarda 40’tan fazla göstericinin hayatını kaybetmişti. Gösterilerde çıkan olaylarda 30’dan fazla emniyet görevlisinin de hayatını kaybettiği belirtiliyor.

Takip eden günlerde de Haş kentinde gösteriler düzenlenmiş, yine güvenlik güçlerinin müdahalesiyle karşılaşılmıştı. Olaylarda güvenlik güçleri dahil olmak üzere onlarca kişi yaşamını yitirmişti.

Eyaletin Zahidan kentindeki aşiret liderlerinden Emanullah Bacizehi’nin 25 Kasım’da kimliği henüz belirlenemeyen kişilerce düzenlenen silahlı saldırıda öldürüldüğü açıklanmıştı.

Bu ayın başında ise aynı bölgede bir istihbarat görevlisinin öldürüldüğü bildirilmişti.

İran, Meşhed’de terör saldırısı hazırlığındaki bir grubun yakalandığını duyurdu

İran devlet televizyonunun haberine göre, Rezevi Horasanı Devrim Muhafızları Ordusu İstihbarat Teşkilatı Halkla İlişkiler Birimi yaptığı açıklamada Ceyşul Adl grubuna bağlı bir terör ekibinin gözaltına alındığını duyurdu.

Açıklamada, söz konusu grubun Meşhed’de, “valiliğe saldırı, cuma imamına suikast, güvenlik karşıtı faaliyetler ve terör operasyonları yapmayı” planladığı belirtilerek, bu kişilerin ülkede terör örgütü olarak kabul edilen Ceyşul Adl adlı örgüte bağlı bir “terör ekibi” olduğu vurgulandı.

Ekibin saklandığı yerlerde önemli miktarda silah, mühimmat ve patlayıcı ele geçirildiği kaydedilen açıklamada, grubun diğer şehirlerdeki işbirlikçileri ve destekçilerinin de tespit edilerek istihbarat takibiyle gözaltına alındığı aktarıldı. Açıklamada olaya ilişkin detaylı bilgilerin daha sonra kamuoyu ile paylaşılacağı ifade edildi.

Protestolarla ilgili ilk idam cezası infaz edildi

İran’da genç bir kadının polis nezaretine alındıktan sonra ölümü üzerine başlayan gösterilerle ilgili şu ana kadar idama mahkum edilen 11 kişiden biri olan Muhsin Şikari’nin cezasının infaz edildiği bildirildi. Şikari, İran’da Mahsa Emini protestolarıyla bağlantılı idam edilen ilk gösterici oldu.

Ülkede yaklaşık 3 aydır devam eden gösterilerle bağlantılı olarak şu ana kadar 11 kişi idama mahkum edilmişti.

Devrim Mahkemeleri tarafından verilen idam kararlarının Yüksek Mahkeme tarafından onaylanması gerekiyor. Yargı Erki Başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, 6 Aralık’ta yaptığı açıklamada, idama mahkum edilen kişilerden bir kısmının cezalarının onaylandığını ve yakında infaz edileceğini belirtmişti.

İran Ceza Kanunu’na göre, “kamu düzenini bozmak, bozgunculuk yapmak ve devlete karşı savaş açmak” gibi suçları işleyenler idam istemiyle yargılanıyor.

BM, İran’da 23 yaşındaki gencin idam edilmesini kınadı

Birleşmiş Milletler (BM), İran’da ülke çapındaki protestolarla ilgili idama mahkum edilen 23 yaşındaki gencin cezasının infaz edilmesini kınadı.

BM’den yapılan yazılı açıklamada, BM uzmanlarının, İran’daki idam kararlarıyla ilgili endişelere dikkat çektiği belirtildi. Açıklamada, Tahran İslam Devrimi Mahkemesinin, 23 yaşındaki İranlı genci “Allah’a karşı savaş açma” ile suçladığı ve İran makamlarının şimdiye kadar 12 kişiye verilen idam cezalarını onayladığı kaydedildi. Adil olmayan yargılama sebebiyle gerçekleşen infazların keyfi olarak insanları yaşamdan mahrum ettiği vurgulanan açıklamada, BM uzmanlarının 23 yaşındaki gencin idam edilmesini kınadığı aktarıldı.

Uzmanlar İran’a, idam cezalarını kaldırmak için bir moratoryum oluşturma çağrısında da bulundu.

AB de idamı kınadı

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden yapılan yazılı açıklamada, “AB, İran makamlarını ölüm cezasını uygulamaktan ve gelecekte infaz yapmaktan kaçınmaya, ölüm cezasının tamamen kaldırılmasına yönelik tutarlı bir politika izlemeye çağırıyor.” ifadesine yer verildi.

Açıklamada ayrıca, İran makamları, iddia edilen suçlarla ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak için zorla yapılmış itirafları temel almamaya davet edildi. İran makamlarının sanıkların yasal süreç haklarını koruması ve gözaltında veya hapiste olanların herhangi bir kötü muameleye maruz kalmamasını sağlamasının zorunlu olduğunun anımsatıldığı açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:

“AB, idam cezasının her zaman ve her koşulda kullanılmasına karşı kesin ve ilkeli muhalefetini yineler. Ölüm cezası, suç işlemek için caydırıcı etkisi olmayan ve insan onurunun ve bütünlüğünün kabul edilemez bir reddini temsil eden, acımasız ve insanlık dışı bir cezadır.”

İran Yargı Erki’ne bağlı Mizan Haber Ajansına göre, ekimde başkent Tahran’daki “Settar Han Caddesi’ndeki protestolar sırasında soğuk silahla vatandaşları tehdit ettiği ve bir güvenlik görevlisini yaraladığı” iddiasıyla Devrim Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırılan Muhsin Şikari adlı gösterici dün sabah idam edildi.

ABD ve Kanada’dan bazı İranlı yetkililere ortak yaptırım kararı

ABD ve Kanada Dışişleri Bakanlığı, İran’daki olaylara ilişkin ortak yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, “Kanada ve ABD, İran İslam Cumhuriyeti’nin barışçıl protestoculara yönelik şiddet eylemlerini ve İran halkına yönelik devam eden baskısını kınama konusunda bir araya geldi. İran’ın kadınlara yönelik yaygın baskısını ve devlet destekli şiddetini kınıyoruz.” ifadesi yer aldı.

Bunların uzun süredir iki ülkenin ortak endişeleri olduğu kaydedilen açıklamada, İran makamlarının Mahsa Amini’nin ölümünün ardından İran halkına yönelik şiddeti yoğunlaştırmasına dünyanın her köşesinden sonuç odaklı yanıtlar verilmesi gerektiği vurgulandı.

Açıklamada, “Bugün, İran halkının insan haklarını ve temel özgürlüklerini inkar etmeyi amaçlayan acımasız baskının bir parçası olarak işlenenler de dahil olmak üzere insan hakları ihlalleriyle bağlantılı İranlı yetkililere karşı koordineli yaptırımlar uyguladık.” ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, İran halkına karşı insan hakları ihlallerinin faillerine bedel ödetmenin farklı yollarını bulmaya kararlı oldukları kaydedildi.

ABD Hazine Bakanlığı, Kirmanşah Kolluk Kuvvetleri Komutanı Ali Akbar Cavidian, Reza Şah Hapishanesi Müdürü Karim Azizi Sistan ve Beluçistan vilayetleri Ahlak Polisi Müdürü Ebrahim Koçakzai, Buşehr Hapishanesi Müdürü Mohammed Reza Ostad’ı yaptırım listesine eklediklerini açıkladı.

Dışişleri Bakanlığı ise ayrıca 13 İranlı yetkiliye ABD’ye giriş yasağı getirdiklerini duyurdu.

ABD’den İran İHA’larını kullanan Rusya merkezli 3 kuruma yaptırım

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejjik İletişim Direktörü John Kirby, Zoom üzerinden gerçekleştirdiği brifingde Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararını açıkladı. Kirby, “İran İHA’larının alımı ve kullanılmasında öncü rol oynayan Rusya merkezli 3 kuruma yaptırım uyguluyoruz.” ifadesini kullandı.

Söz konusu kurumlar arasında Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetlerinin de olduğunu belirten Kirby, bu kuruluşun Rusya ile İran arasında İHA transferi için yapılan anlaşmada hak sahibi olduğunu söyledi. Kirby ayrıca, İHA havacılığından sorumlu bir Rus kuruluşun da İran’a İHA’lar konusunda eğitim alması için personel gönderdiği gerekçesiyle yaptırım listesine alındığını aktardı.