Lübnan hükümetinin, ülkedeki enerji krizine çözüm bulmak amacıyla Ürdün üzerinden ithal etmeyi planladığı Mısır doğal gazının, “düşman olarak gördüğü güneydeki komşusu İsrail gaz sahalarından çıkmış” olma ihtimalinden söz ediliyor.

Güneyinde İsrail, doğu ve kuzeyinde Suriye ve batısında Akdeniz’in yer aldığı Orta Doğu’nun küçük ülkesi Lübnan, giderek derinleşen ekonomik kriz nedeniyle gerekli yakıtın temin edilememesi ve yetersiz altyapı gibi sebeplere bağlı olarak vatandaşa günde birkaç saat elektrik hizmeti verebiliyor.

Enerji krizine çözüm bulmak için Eylül 2021’de Ürdün’den elektrik ve Mısır’dan da gaz ithalatı girişimlerini başlatan Beyrut yönetimi, bu kapsamda “Arap Doğal Gaz Boru Hattı”nın yeniden faaliyete geçmesi için Suriye’deki Esed rejimi, Ürdün ve Mısır ile anlaşmalar imzaladı.

ABD’nin İsrail gazının Lübnan’a ihraç edilmesine onay verdiği iddiası

İsrail merkezli Kanal 12 televizyonunda geçen ay yayımlanan bir haberde, ABD’nin, İsrail’den Lübnan’a gaz ihraç edilmesini onayladığı ve bu yönde harekete geçilmesi için yeşil ışık yaktığı öne sürüldü.

Lübnan Enerji ve Su Bakanlığı, “(Lübnan’a ihraç edilecek) Gazın İsrail gazı olacağı konusunda söylenenler tamamen asılsızdır.” şeklindeki açıklamayla söz konusu iddiayı yalanlamış olsa da ülkede bu yöndeki tartışmalar sürüyor.

Teknik açıdan Lübnan’ın, boru hattı veya tankerlerle Ürdün üzerinden ithal edeceği doğal gazın Mısır veya İsrail gaz sahalarından çıktığı sonucuna varması mümkün görünmüyor. Ancak Lübnanlıların kafasındaki şüpheleri güçlendiren birtakım faktörler söz konusu.

Söz konusu faktörlerden biri, Mısır’ın 15 yıl boyunca İsrail’den 19,5 milyar dolar değerinde 85 milyar metreküp gaz ithal etme anlaşması.

İsrail: Mısır’a ihraç ettiğimiz gazın Lübnan’a ulaşmasında sakınca yok

İkinci bir faktör de İsrail Enerji Bakanı Karine Elharrar’ın, geçen hafta Lübnan’daki enerji krizine ilişkin yaptığı yorumlar oldu. İsrail’in Mısır’a ihraç ettiği gazın Lübnan’a ulaşmasında bir sakınca görmediklerine işaret eden Elharrar, “Lübnan’da büyük bir enerji krizi var. Hiç kimse de molekülleri inceleyerek bunun kaynağının İsrail veya Mısır olduğunu öğrenemez.” dedi.

Şüpheleri güçlendiren diğer bir faktör ise Ürdün’ün 2 yıl önce gaz ithalatı için İsrail’le yaptığı 1,5 milyar dolar değerindeki anlaşma.

İsrail’in Akdeniz’deki gaz sahası Leviathan’ın ortağı firmaların 20 Şubat’ta yayımladığı rapora göre, Leviathan sahasının gaz satışlarında 2021 yılında sıçrama olduğuna dikkat çekildi.

Söz konusu sahadan 2021 yılında 1,95 milyar dolar değerinde 10,7 milyar metreküp gaz satışı yapıldığı ifade edilen raporda, Mısır ve Ürdün’ün 2 yıldan fazla süredir sahadan gaz ithal ettiklerine vurgu yapıldı.

Raporda, firmaların gelecek dönemlerde daha fazla bölgesel anlaşma imzalamayı umdukları aktarıldı.

İsrail’in Leviathan projesini yöneten ABD’li enerji şirketi Chevron da geçen hafta Ürdün gaz nakli firması ile Mısır’ın başkenti Kahire’de bir anlaşma yaptı. Chevron, söz konusu anlaşmayla Ürdün’ün altyapısını kullanarak Mısır’a gaz ihracatını artırmayı hedefliyor.

Lübnanlıların gözünde İsrail “düşman”

Lübnan ve İsrail’in deniz sınırı anlaşmazlığını bitirmek amacıyla Bileşmiş Milletler (BM) himayesinde sürdürülen dolaylı müzakereler, Tel Aviv ile Beyrut arasındaki buzları eritmeye devam ediyor.

Ancak İsrail hala Lübnanlıların ve çoğu siyasi partinin gözünde “ilk düşman ve güney sınırını tehdit eden en büyük tehlike” olarak duruyor.

Lübnan hükümetinin ise ülke tarihinin en büyük ekonomik ve enerji krizini aşmak için yeterli miktarda döviz likiditesine sahip olmamasından dolayı elinde alternatifler bulunmuyor.

Bu nedenle Ürdün’ün güneyindeki Akabe kentinden Suriye toprakları üzerinden Lübnan’a uzanan Arap Doğal Gaz Boru Hattı, Lübnan’a gaz sevkiyatı için tercih edilebilecek en makul seçenek olarak öne çıkıyor.

Lübnan’ın tercihi olabilecek Arap Doğal Gaz Boru Hattı, aynı zamanda ABD’li enerji şirketi Chevron’ın Ürdün’le yaptığı anlaşma üzerinden Mısır’a ihracatını artıracağı gaz sevkiyat hattı.

Aslında Lübnan, Mısır’da çıkarılan gazı deniz yolu ile ithal etme seçeneğine de sahip ancak henüz bu yönde bir açıklama yapılmadı.

Gaz ihraç eden ülkelerin verilerine göre Mısır, 2021 yılında 380 milyon metreküp gazı boru hatlarıyla ihraç etti.

Gaz ihracatında henüz yeni olan Mısır, Akdeniz’de keşfettiği doğal gazı iç piyasaya yetecek şekilde kullanmanın ardından başka ülkelere ihraç etmeyi hedefliyor.

Arap Doğal Gazı Boru Hattı

1 milyar 200 milyon dolara mal olan toplam 1200 kilometre uzunluğunda, 4 etaptan oluşan boru hattı Mısır, Ürdün ve Suriye’den geçip Lübnan’ın Trablusşam kentine ulaşıyor.

Arap Doğal Gaz Boru Hattı’ndan Lübnan’a gaz ithalat testi 2009’da başladı ve aynı yıl kısa süreliğine Trablusşam’daki Deyr Ammar Elektrik Santrali’ne gaz verildi.

Açık raporlara göre 2010’da Mısır’ın Sina Yarımadası’ndaki güvenlik olayları, ardından ülkedeki Arap Baharı gösterileriyle meydana gelen gelişmeler ve Suriye’deki iç savaşın patlak vermesiyle Lübnan’a doğal gaz ithalatı tamamen durdu.

(AA)