Yüzyılın Anlaşması sorunu

Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz başkanlığındaki zirvede konuşan Abbas, ülkesinin, Bahreyn’in başkenti Manama’da haziran ayında düzenlenmesi planlanan ekonomi çalıştayına katılmayacağını yineledi ve Arap liderlerine hitaben, “Filistin halkının çıkarlarını savunmak isteyenlerin Filistin’in ortak tutumunu desteklemesi gerekir.” dedi.

ABD’nin, uluslararası kararları çiğnemeyi hedefleyen Yüzyılın Anlaşması planına mutlak anlamda karşı olduklarını vurgulayan Abbas, Nisan 2018’de Suudi Arabistan’ın Zahran kenti ile Mart 2019’da Tunus’ta düzenlenen Arap zirvelerinde alınan kararlara atıfta bulundu.

Söz konusu zirvelerde ABD’nin Kudüs, Filistinli mülteciler, sınırlar, güvenlik ve Yahudi yerleşim birimleriyle ilgili aldığı kararların tanınmadığı açıklanmıştı.

Körfez’deki petrol tesislerine saldırılar

Abbas ayrıca, Körfez’deki petrol tesislerini hedef alan saldırıları da kınayarak, Arap ulusal güvenliğini tehdit eden saldırıların kabul edilemez olduğunu ifade etti.

Lübnan Başbakanı Saad el-Hariri ise Arap kimliğinin korunması için daha güçlü bir dayanışma içinde olunması gerektiğini vurguladı.

Hariri, Lübnan’ın hiçbir şart altında Arap kimliğinden feragat etmeyeceğini ve kardeş ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye devam edeceğini söyledi.

19 yıl sonra yapılan olağanüstü zirve…

Mekke’deki zirve, Filistin İntifadası döneminde Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen olağanüstü zirveden 19 yıl sonra düzenlenen ilk olağanüstü zirve olma özelliği taşıyor.

Bahreyn’in 25-26 Haziran’da başkent Manama’da “Refah için Barış” adlı ekonomik çalıştaya ev sahipliği yapması planlanıyor.

ABD ile Bahreyn tarafından düzenlenecek ortak çalıştayın, ABD’nin İsrail-Filistin meselesinin çözümü konusunda yakında açıklaması beklenen “Yüzyılın Anlaşması” planı kapsamındaki ilk organizasyon olduğu ifade ediliyor.

Ürdün Kralı Abdullah

Zirveye katılan liderlerden Ürdün Kralı 2. Abdullah yaptığı konuşmada, Körfez bölgesinin güvenliğinin bölgenin istikrarının temelini oluşturduğunu söyledi.

Arap dünyasında yaşanan sıkıntıların Arap ülkelerinin atacağı ortak adımlarla üstesinden gelineceğine işaret eden 2. Abdullah, “Filistin meselesine iki devletli çözüm ve Arap Barış Planı temelinde bir çözüm bulunmadan bölgede istikrar sağlanamaz.” dedi.

Tunus Cumhurbaşkanı Sibsi

Tunus Cumhurbaşkanı El-Baci Kayid es-Sibsi ise bölgenin yeni bir istikrarsızlık ve gerilim dalgasına sürüklenmesinin kabul edilemez olduğunu belirtti.

Başta Filistin meselesi olmak üzere bölgenin temel meselelerine çözüm bulunması yoluyla istikrarın sağlanmasının öncelikleri arasında yer aldığına değinen Sibsi, çıkar çatışması ve görüş ayrılıklarının başka ülkelerin iç işlerine müdahaleyi ya da bölgenin istikrarını sarsacak davranışları mazur gösteremeyeceğini kaydetti.

Tunus olarak, Suudi Arabistan’a yönelik balistik füze saldırıları ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) kara sularında ticari kargo gelimelerinin sabotaja uğramasını kınadıklarını dile getiren Sibsi, bu saldırıların bölge güvenliğini tehlikeye attığını vurguladı.

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi de Körfez bölgesinin güvenliğinin Mısır’ın ulusal güvenliğinin ayrılmaz parçası olduğunu söyledi.

“Zirvemiz, Arap ulusal güvenliğinin özellikle de büyük stratejik ehemmiyeti haiz Körfez bölgesinin benzeri görülmemiş tehditlerle karşılaştığı bir zamanda düzenleniyor.” diyen Sisi, Körfez bölgesine yönelik bir saldırıya karşı koymak için kararlı bir duruş sergilemek gerektiğinin altını çizdi.

Sisi, bölgede istikrarın, Filistin halkının, “bağımsızlık, işgalin sona ermesi, 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan Filistin devletinin kurulması” taleplerini karşılayacak bir çözüme varılmaksızın sağlanamayacağını ifade etti.

Irak Cumhurbaşkanı Salih

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ise Körfez’in güvenliğinin Irak’ın güvenliği olduğunu hatırlatarak söz konusu krizin, uygun şekilde çözülmediği takdirde savaşa evrilebileceği uyarısında bulundu.

“Ortalığı kasıp kavuracak bir savaşın belirtilerini taşıyan bölgesel bir kriz yaşıyoruz. Bölgemizin bugünkü durumu dünkünden daha iyi değil.” diyen Salih, Irak’ın istikrarının komşu ülkelerin iş birliğine ihtiyaç duyduğunu aktardı.

Kuveyt Emiri es-Sabah

Kuveyt Emiri Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah da bölgede yaşanan gerilim karşısında çatışma değil diyaloga başvurulması çağrısı yaptı.

Bölgede yaşanan gerilimi endişeyle takip ettiklerini kaydeden Sabah, Arap ülkeleri olarak, gerilimin taraflarını diyalog masasına oturmaya ikna etmeleri gerektiğine belirtti.

Bu gerilime neden olan yanlış uygulamaların düzeltilmesi için harekete geçilmesi gerektiğine işaret eden Sabah, düzenlenen zirvenin, mevcut gerilimin oluşturduğu tehlikeye yönelik farkındalığı gösterdiğini sözlerine ekledi.

Sudan Askeri Konsey Başkanı el-Burhan

Sudan’daki Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkesinin, Körfez ülkelerinin kendi güvenliklerini korumak adına atacağı adımları destekleyeceğini söyledi.

Sudan’ın, Körfez ülkelerinin güvenliğini hedef alan davranışları kınadığını aktaran Burhan, Yemen’deki meşru yönetimi destekleyeceklerini ve Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri bünyesinde kalmaya devam edeceklerini dile getirdi.

Ülkedeki halk hareketine de değinen Burhan, Askeri Geçiş Konseyi’nin geçiş hükümeti oluşturmak için muhalif güçlerle yapıcı bir diyalog yürüttüğünü ve halka iki yıllık geçiş döneminden sonra sivil yönetime geçiş sözü verdiğini aktardı.