Ramazan ayında Doğu Türkistanlılar en temel haklardan biri olan ibadet etme özgürlüğünden yoksun.

2009 Urumçi katliamı sonrası sertleşen Çin yönetimi dini ibadetlere karşı olan yasakların kapsamını genişletmişti. Özellikle kamusal alanlarda oruç tutanlar belirlenerek işten çıkarılıyor ya da tutuklanıyordu. Öğrencilere ise okula ve sınavlara girmeden su dağıtılarak bir tür fişleme uygulaması yapılıyordu.

ORUÇ TUTANLAR TOPLAMA KAMPINA GÖNDERİLİYOR

Ağustos 2016’da Doğu Türkistan’da sömürge valiliğine atanan Chen Quanguo ise tüm bu uygulamaları yeni bir seviyeye çıkardı. Chen Quanguo tam bir denetim hedefiyle yasakları en üst seviyeye çıkardı. Her türlü dini ibadet ve faaliyet potansiyel suç kapsamına alındı. Kur’an’lar toplatıldı ve kişisel elektronik cihazlarda dini materyal bulundurmak suç sayıldı.

2017 yılının başında ise Quanguo’nun kurduğu “yeniden eğitim kampları” adı altındaki toplama kamplarına süreç içerisinde 1 milyona yakın Uygur ve Kazak Türk Müslümanı gönderildi. Bunların birçoğu dini ibadetlerini yerine getirme nedeniyle kamplara yollandı.

Geçtiğimiz yıl ramazan ayında edinilen bilgilere göre denetimin zor olduğu Doğu Türkistan’ın güneyindeki Hoten ve Yarkend gibi bölgelere ÇKP memurları sevk edildi. Bu ÇKP memurları zorunlu olarak bölgedeki Uygurların evlerinde konakladı. Bu uygulamanın oruç tutan ailelerin belirlenmesi için yapıldığı iddia edildi.

“UYGURLAR İÇİN DİN YASAK”

Dünya Uygur Kurultayı Genel Sekreteri Dolkun İsa bugün (15 Mayıs) Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komitesi’nde yaptığı konuşmada, ramazanda Doğu Türkistanlıların yaşadığı zorluklara dikkati çekti. Dolkun İsa, Çin’in yasaklarını tek tek şöyle sıraladı: “Din, geleneksel milli kıyafetler, Kuran, diğer dini metinler, evde diğer insanlarla namaz kılmak, camiye gitmek, çocuklara İslami bilgiler öğretmek, İslami isimler koymak, oruç tutmak… Bugün tüm bunlar, Uygurlar için (Çin nezdinde) yasadışı.”

Urumçi/Kırım Haber Ajansı (QHA)