Tahran Dışişleri Bakanı, El Cezire’ye yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer programı konusunda ABD ile görüşmelere yeniden başlamak için “acele etmediğini” söyledi. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Tahran’daki ofisinde Pazar günü yayınlanan bir röportajında, ABD’nin “karşılıklı çıkarlara dayalı eşit bir pozisyonda” görüşmeyi seçmesi halinde İran’ın Washington ile dolaylı müzakerelere girmeye hazır olduğunu söyledi. Yetkili ayrıca bölge genelinde İsrail’e ilişkin kritik bir “ortak anlayışın” geliştiğini belirtti.

Tahran’ın en üst düzey diplomatı, ABD’nin görüşmelerin yeniden başlaması için koyduğu şartların -ki bunlar arasında doğrudan müzakerelere vurgu yapılması, uranyum zenginleştirmenin sıfırlanması, İran’ın füze stoklarının sınırlandırılması ve bölgesel müttefiklerine desteğin kısıtlanması yer alıyor- “mantıksız ve adil olmadığını” söyledi.

Bu durum görüşmelerin sürdürülemez hale gelmesine neden oluyor, diye belirtti.

“Aceleleri yok gibi görünüyor,” diye belirten Erakçi “Biz de acele etmiyoruz.” dedi.

Erakçi’nin cevabı Birleşmiş Milletler’in yeniden uygulamaya koyduğu yaptırımların baskısı ve İran yönetiminin karşı karşıya kaldığı diğer zorluklara rağmen geldi. Dışişleri Bakanı, bölgesel dinamiklerin ABD’nin Ortadoğu’daki en yakın müttefiki olan İsrail’e karşı döndüğüne inandığını söyledi.

Erakçi, İsrail başbakanına atıfta bulunarak, “Bazen arkadaşlarıma Sayın Netanyahu’nun her türlü vahşeti işlemiş bir savaş suçlusu olduğunu, ancak tüm bölgeye İsrail’in asıl düşman olduğunu, İran’ın veya başka bir ülkenin olmadığını kanıtlamada olumlu bir şey yaptığını söylüyorum” dedi.

Umman tavır değiştirdi

Bu açıklamalar, Umman’ın baş diplomatının ilk kez Netanyahu ve sertlik yanlısı hükümetine yönelik kınama korosuna açıkça katılmasından iki gün sonra geldi. Umman Dışişleri Bakanı Bedir bin Hamad el-Busaidi, IISS Manama Diyaloğu 2025 bölgesel forumunda dinleyicilere yaptığı açıklamada, “Bölgedeki güvensizliğin başlıca kaynağının İran değil, İsrail olduğunu uzun zamandır biliyoruz” dedi.

Yıllar boyunca Körfez İşbirliği Konseyi’nin (KİK) “en iyi ihtimalle geri çekilip İran’ın tecrit edilmesine izin verdiğini” ve bu duruşun “değişmesi gerektiğine” inandığını söyledi.

Umman, yıllardır İran ile ABD arasında nükleer, mali, esir değişimi ve diğer bölgesel konularda arabuluculuk yapıyor.

Tahran ve Washington, Haziran ortasında altıncı tur görüşmeler için masaya oturmayı planlıyordu. İsrail, İran’ın nükleer tesislerine saldırmıştı. Bu saldırı, İran’da 1.000’den fazla kişinin ölümüne ve milyarlarca dolarlık altyapı hasarına yol açan 12 günlük bir savaşı başlattı.

ABD Umman üzerinden yeni mesaj gönderdi

Geçtiğimiz hafta medyada çıkan haberlerde, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Umman üzerinden Tahran’a yeni bir mesaj gönderdiği belirtiliyordu. İran Hükümet Sözcüsü Fatemeh Mohajerani, mesajların alındığını doğruladı. Ancak mektubun içeriği veya İran’ın olası tepkisi hakkında ayrıntı vermedi. Beyaz Saray, mektubun gönderildiğini kamuoyuna açıklamadı.

Erakçi, röportajında ​​İran’ın elinde bulunan yaklaşık 400 kg (880 lb) yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyumun “neredeyse tamamının” ABD ve İsrail tarafından bombalanan nükleer tesislerin “enkazı altında” bulunduğunu söyledi.

“Koşullar hazır olana kadar onları enkazın altından çıkarmayı düşünmüyoruz. 400 kg’lık yükün ne kadarının dokunulmadan, ne kadarının yok olduğuna dair hiçbir bilgimiz yok ve onları çıkarana kadar da bilgi sahibi olmayacağız.” dedi.

İran Dışişleri Bakanı, Çin ve Rusya’nın, 2015 yılında dünya güçleriyle imzalanan nükleer anlaşmaya taraf olan Avrupalı ​​ülkelerin İran’a yönelik BM yaptırımlarını tanımadıklarını resmen duyurduklarını belirtti.

Avrupa’dan yakınlaşma sinyalleri

Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya, Tahran ile görüşmeleri yeniden başlatmak istediklerinin sinyalini verdi, ancak henüz kayda değer bir ilerleme kaydedilemedi.

Bu arada, hem İran’ın Rusya’ya yaptığı iddia edilen insansız hava aracı ihracatı  hem de nükleer programıyla ilgili olarak yaptırımlar ve kısıtlamalar getirdiler.

Üç Avrupa gücü, Eylül ayında İran ile ikili hava hizmetleri anlaşmalarını askıya aldıklarını duyurdu ve bu durum İran Air gibi İranlı taşıyıcıları etkiledi. Ancak bazı uçuşlar kademeli olarak geri dönüyor gibi görünüyor. Zira İran devlet televizyonu, Pazar gecesi Avusturya Havayolları’na ait bir uçağın Tahran’daki İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı’na inişine ait görüntüleri yayınladı.

Almanya’nın Lufthansa’sının da Tahran’a uçuşlarını yeniden başlatması planlanıyor ancak kesin başlangıç ​​tarihi henüz kamuoyuna açıklanmadı.

(El Cezire)