Merkezi Londra’da bulunan Middle East Eye (MEE) konuya ilişkin çok sayıda yetkilinin bu bilgiyi verdiğini belirtti. Mısırlı bir yetkilinin Çarşamba günü MEE’ye yaptığı açıklamada, Kahire’nin, Libya’nın doğu parlamentosunun, ilk olarak 2019’da doğu Libya’nın rakip batı hükümeti tarafından imzalanan anlaşmayı onaylaması durumunda, Mısır’ın Gazze ve Sudan’daki savaşların sonuçlarıyla boğuştuğu bir dönemde Doğu Akdeniz’de gerginliğin artabileceğinden endişe duyduğunu söyledi.

Geçen ay Mısır yine hamle yapmıştı

Mısırlı yetkili ve bölgedeki bir başka yetkili, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati’nin geçen ay ABD’nin Afrika Kıdemli Danışmanı Mesad Bulos ile yaptığı telefon görüşmesinde ABD müdahalesi konusunu gündeme getirdiğini söyledi.  Boulos’un, konuyu görüşmek üzere doğu Libya’nın fiili yöneticisi Halife Hafter’i arayacağını söylediği belirtildi.

MEE, görüşmede görüşülen konular hakkında detaylı bilgi almak için Mısır Dışişleri Bakanlığı’na ulaştı ancak bugüne kadar bir yanıt alamadı.

Bazı Libya medya kuruluşları, ülkenin doğu parlamentosunun, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’in geniş bir bölümünde Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) iddiasını tanıyan 2019 Deniz Anlaşması’nı önümüzdeki haftalarda onaylayabileceğini bildirdi.

Merkezi Tobruk’ta bulunan Libya’nın doğu parlamentosu fiilen Halife Hafter’in kontrolünde bulunuyor. Hafter’i 2011’den bu yana farklı dönemlerde Birleşik Arap Emirlikleri, ABD, Mısır, Fransa ve Rusya gibi bölgesel aktörler tarafından destekleniyor.

Hem Libya hem de ABD vatandaşı olan 81 yaşındaki Hafter, doğu Libya’da önemli bir güce sahip ve 2019 yılının ortalarında ülkenin BM tarafından tanınan Trablus hükümetini devirmek için başarısız bir girişimde bulunmuştu.

O dönemde, Türkiye’nin başlıca destekçisi olduğu BM tarafından meşru sayılan hükümet, Ankara ile deniz yetki alanlarının sınırlandırılması anlaşmasını imzalamıştı. Bu durum, Yunanistan ve diğer bölgesel aktörlerin, kendilerinin dışlandığı iddialarıyla tepkilerine yol açmıştı. Yunanistan da Mısır ile kendi anlaşmasını imzalayarak bu anlaşmaya karşılık vermişti.

Libya’nın doğu parlamentosu başlangıçta Türkiye-Libya anlaşmasına karşı çıkmıştı ancak son aylarda, Atina ve Kahire’nin yoğun lobi faaliyetlerine rağmen Hafter’in anlaşmayı onaylamaya yakın olduğu görülüyor.

Bölgedeki kaynaklardan birinin MEE’ye verdiği bilgiye göre, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis’in deniz anlaşmazlığını ele almak üzere bu hafta Bingazi ve Trablus’a gitmesi bekleniyor.

Bu arada kaynaklar MEE’ye, Kahire’nin, deniz anlaşmazlığındaki statükonun değişmesinden endişe duyduğunu söyledi.

Haziran ayında, merkezi Trablus’ta bulunan Libya Ulusal Petrol Şirketi, Türkiye’nin devlet petrol şirketi TPAO ile Mısırlı yetkilinin Mısır’ın MEB’ini ihlal edebileceğini söylediği dört deniz bloğunda petrol aramaları yapmak üzere bir anlaşma imzaladı.

Eski fay hatları dağılıyor

Doğu Libya’nın bu konudaki tutumu, 2011 Arap Baharı ayaklanmalarından sonra çatışmaları tanımlayan eski ideolojik fay hatlarının dağıldığı bölgede daha geniş bir değişimi yansıtıyor.

Türkiye, Hafter’e karşı silah, paralı asker ve asker gönderdikten sonra eski düşmanıyla birlikte çalışma konusunda yeni bir isteklilik gösterdi. Türkiye Milli Savunma Bakanlığı, Haziran ayında Hafter’in Libya Ulusal Ordusu’ndan (LUO) üç askeri heyeti ağırlamış, Hafter’in en küçük oğlu Saddam Hafter de bu yılın başlarında Katar’ı ziyaret etmesinin ardından Nisan ayında Ankara’ya gelmişti. MEE’ye konuşan kaynaklar, Saddam Hafter’in Ankara ile askeri alan da dahil olmak üzere artan temaslarının Mısır’ı rahatsız ettiğini söyledi.

Mısırlı ve Libyalı yetkililer, Mısır’ın Sudan’a sınır ötesi bir baskından Saddam’ın sorumlu olduğuna inandığını ve savaşçılarının Sudan ordusuna karşı Hızlı Destek Güçleri’ne (RSF) yardım ettiğini söyledi.

Mısır ve Türkiye, Libya’da karşıt saflarda yer almalarına rağmen, her ikisi de Sudan’da BAE destekli RSF’ye karşı mücadelede Sudan ordusunu destekliyor.

Mısır’ın Libya’da derin çıkarları var ve ülkenin doğusuyla 1.115 km uzunluğunda uzun ve geçirgen bir sınırı paylaşıyor. Sisi, bu hafta başında sınır güvenliğini görüşmek üzere Halife ve Saddam Hafter’i El Alameyn’de ağırladı.

Libya, rakip milisler arasındaki çatışmalarla ikiye bölünmüş durumda olsa da genel olarak büyük çaplı çatışmalara dönüş yaşanmadı.

Soldan sağa: Tim Lenderking, Saddam Hafter, Massad Boulos

Trump yönetiminin Hafter ailesiyle iyi ilişkileri bulunuyor ve ABD Başkanı Donald Trump, göreve geldiği ilk dönemde, ülkedeki çatışmaların en yoğun olduğu bir dönemde Hafter ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.

Bu arada MEE, Saddam’ın bu yılın başlarında Washington DC’de Boulos ile görüştüğünü ve ayrıca üst düzey ABD istihbarat yetkilileriyle bölgesel güvenlik konusunda görüştüğünü ortaya koymuştu.