İsrail-Hamas Savaşı’nın küresel ekonomiye 1 trilyon dolara yakın zarar verebileceğine dikkat çekilen raporların ardından şimdi de savaşın, siyonist rejime tam destek veren Avrupa demokrasilerini ekonomik olarak nasıl vuracağına dair yayınlar başladı.
Dünya gazetesinden Emre Ergül’ün haberine göre, ilk uyarı Goldman Sachs’tan geldi. Amerikan yatırım bankasına göre, “enerji fiyatlarındaki baskılar kontrol altına alınmadıkça İsrail-Hamas savaşının Euro Bölgesi’ndeki ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde önemli bir etkisi olabilir.”
Europe Economics adlı think tank’ten analist Katya Vashkinskaya da yayınladığı araştırma notunda, “devam eden düşmanlıkların düşük bölgesel ticaret, sıkı finansal koşullar, yüksek enerji fiyatları ve düşük tüketici güveni yoluyla Avrupa ekonomilerini etkileyebileceğini” vurguladı. CNBC Televizyonu da bu iki uyarıyı, “Savaşın Avrupa ekonomisi üzerindeki büyük etkileri” diye manşete çekti.
TV’ye konuşan Vashkinskaya, gerilimlerin Avrupa ekonomisine yayılmasının en önemli ve potansiyel olarak etkili yolunun petrol ve gaz piyasaları olduğunu söyledi: “Mevcut çatışmanın başlamasından bu yana emtia piyasalarında volatilite arttı; Brent ham petrolü ve Avrupa doğalgaz fiyatları sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 34 civarında zirveye ulaştı.”
Goldman Sachs’ın emtia ekibi de petrol arz şokunun ciddiyetine bağlı olarak petrol fiyatlarının taban çizgisinin yüzde 5 ile yüzde 20 üzerinde artabileceği bir dizi aşağı yönlü senaryoya dikkat çekerken; Vashkinskaya artışları şöyle değerlendirdi: “Petrol fiyatlarındaki kalıcı yüzde 10’luk artış, genellikle Euro Bölgesi’nin reel GSYH’sini bir yıl sonra yaklaşık yüzde 0.2 oranında azaltır ve tüketici fiyatlarını bu süre içinde neredeyse 0.3 puan artırır. Benzer etkiler Birleşik Krallık’ta da gözlemlendi.
Ancak, sürüklenmenin ortaya çıkması için petrol fiyatlarının istikrarlı bir şekilde yüksek kalması gerekiyor ki bu zaten şüpheli bir durum. Brent ham petrol fiyatı ekim ayı sonunda neredeyse çatışma öncesi seviyelere geri döndü.”
Petrol fiyatları, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e saldırı başlatmasından bu yana dalgalı seyrediyor. Dünya Bankası da yaptığı üç aylık güncellemede, çatışmanın tırmanması halinde ham petrol fiyatlarının varil başına 150 doların üzerine çıkabileceği konusunda uyardı.
CNBC’ye göre, gaz fiyatlarındaki gelişmeler, İsrail gaz sahalarından küresel LNG ihracatındaki düşüşten kaynaklanan fiyat artışı ve mevcut gaz piyasasının olumsuz arz şoklarına daha az tepki vermesi nedeniyle daha ciddi bir zorluk teşkil ediyor.
Vashkinskaya da kendi emtia ekibinin “102-200 euro/MWh aralığında bir arz senaryosu durumunda Avrupa doğalgaz fiyatlarında önemli bir artışa işaret etse de, politika tepkisinin mevcut enerji maliyetini devam ettirme veya önceki enerji maliyetini yeniden başlatma yönünde olacağına inandığını” belirtti.
“Savaşın sonuçları olacak”
İngiliz Financial Times gazetesi de, Gazze Savaşı-Avrupa ekonomisi arasındaki bağı “Savaşın sonuçları olacak” diye manşete taşıdı. “Bölge açık ara dünyanın en önemli enerji üreticisi” diye başlayan FT’nin haberi şöyle devam ediyor: “2023 Dünya Enerji İstatistiksel İncelemesi’ne göre bölge, küresel rezervlerin yüzde 48’ini içeriyor ve 2022’de dünya petrolünün yüzde 33’ünü üretti.
ABD Enerji Bilgi İdaresi, 2018’de dünya petrol arzının 5’te 1’ini Körfez’in dibindeki Hürmüz Boğazı’ndan geçirdi. Burası küresel enerji arzının tıkanma noktasıdır. Dünya Bankası geçmiş enerji şoklarının önemli ölçüde maliyetli olduğunu da belirtiyor.
“Irak’ın 1990’da Kuveyt’i işgal etmesi, üç ay sonra ortalama petrol fiyatlarını yüzde 105 artırdı. 1973-74 Arap petrol ambargosu yüzde 52, 1978 İran devrimi ise yüzde 48 yükseltti.” “Şu ana kadar Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırıları ve Gazze’deki savaşın petrol fiyatları üzerindeki etkisi ılımlı oldu. Gerçek anlamda, eylül ayında petrol fiyatları 1970’ten bu yana ortalamalarına yakındı.”
Toplamda şu ana kadar pek dramatik bir gelişme görülmedi. Rapor ayrıca, 1970’lerden bu yana petrolün öneminin azaldığını ve petrol piyasalarının daha az kırılgan hale geldiğini ekliyor: “Küresel üretimdeki petrol yoğunluğu o zamandan bu yana yüzde 60’a yakın azaldı; arz kaynakları da çeşitlendi; stratejik rezervler daha büyük; ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın kurulması koordinasyonu geliştirdi.”
İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey, Gazze çatışmalarının enerji piyasaları üzerindeki zincirleme etkilerinin merkez bankasının enflasyonu dizginleme çabaları için potansiyel bir risk oluşturduğunu söyledi:
“Şu ana kadar enerji fiyatlarında belirgin bir artış görmediğimizi söyleyebilirim ve bu kesinlikle iyi. Fakat bu bir risk. İleriye dönük bir risk olduğu açık.”
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *