Tobruk’taki Temsilciler Meclisi (TM) ve Devlet Yüksek Konseyinden (DYK) altışar üyenin katılımıyla kurulan Seçim Yasalarını Belirleme Komitesi, Fas’ın Buznika kentinde 22 Mayıs’ta başladığı çalışmalarında sona yaklaştı.

Komitede en fazla tartışılan, çifte vatandaşlık sahibi ve asker kökenli adaylar konusu oldu. Askeri kökenlilerin adaylığı meselesinde henüz bir orta yol bulunamasa da çifte vatandaşlığı olanların aday olabileceğine dair uzlaşma sağlandı.

Yeni düzenlemeye göre, devlet başkanı adayının ikinci tura kalması durumunda diğer ülke vatandaşlığından feragat etmesi gerekecek.

TM Başkanı Akile Salih ve DYK Başkanı Halid el-Mişri’nin 5 Haziran’da Fas’ta bir araya gelerek Komite tarafından hazırlanan taslağı imzalaması bekleniyordu. Ancak Komite üzerinde ciddi baskı olduğu, sonuçların bazı Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi milletvekilleri tarafından kabul görmediği, bu nedenle taslağın imzalanmasının ertelendiği konuşuluyor.

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita dün gece yaptığı açıklamada, yasa taslağının ilerleyen günlerde imzalanacağını duyurdu. Bu arada Salih ve Mişri’nin Fas’ta olmalarına rağmen kapanış oturumuna katılmamaları dikkati çekti.

Komitenin çıkaracağı yasalar bağlayıcı olacak

AA muhabirine konuşan Trablus merkezli “Favasıl” haber sitesi müdürü Enes Futuri, Seçim Yasalarını Belirleme Komitesinin kararlarının ve çıkaracağı yasaların bağlayıcı olduğunu ve bir üst kurumun onayına ihtiyaç olmadığını söyledi.

Futuri, “Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdoulaye Bathiliy’nin seçimlerin yapılabilmesi için gerekirse yeni bir komisyon kuracağı şeklindeki açıklamasının ardından Komite daha ciddi bir şekilde çalışma yaptı ve geçen hafta hazırlanan yasaları kamuoyuna duyurdu.” ifadelerini kullandı.

Komitenin açıkladığı seçim yasalarını önemli sayıda milletvekili ve ülkedeki güçlü siyasi partilerden bazılarının reddettiğinin altını çizen Futuri, “Çünkü Libya’daki asıl sorun yasalar değildir. Kriz, siyasi ve toplumsaldır. Yapılmış bir devrimin kazanımları ve bölünmüşlük söz konusu.” dedi.

“Uygulanması mümkün olmayan yasalar yapmak zorunda kaldılar”

Eski Libya Devlet Yüksek Konseyi Müsteşarı Eşref eş-Şuh ise AA muhabirine, “Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi uzlaşmak ve uygulanması mümkün olmayan yasalar yapmak zorunda kaldı.” değerlendirmesinde bulundu.

Ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’in TM Başkanı Salih’e baskı uyguladığını söyleyen Şuh, “Salih, Fas’a sadece kendisi gitmedi. Yanında Hafter’in oğlu ve müsteşarı da vardı. Çünkü Hafter, Salih’i kendisine rakip gibi görüyor.” dedi.

Şuh, Salih’in Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’nin içinde bulunmadığı bir hükümet kurmayı hedeflediğini, ayrıca Hafter ve oğullarının kontrolü altında kalmayı da istemediğini kaydetti.

Çifte vatandaşlığı olanların ikinci tura çıkması durumunda ikinci turda diğer vatandaşlığından feragat etmek durumunda kalacağı yönündeki uzlaşıyı “komik” olarak nitelendiren Şuh, “Özellikle ABD vatandaşı olan birinin ikinci tura çıkması durumunda vatandaşlıktan feragat etme süresi bir veya bir buçuk yıl sürüyor. İkinci turu yapmak için bu kadar beklenmesi gibi bir durumu olabilir mi?” dedi.

14 partiden, toplantı sonuçlarını destekliyoruz açıklaması

Trablus’tan 10, Bingazi’den 4 siyasi parti ortak iki ayrı yazılı açıklamada, Komite üyelerini seçim yasalarına ilişkin uzlaşılarından dolayı tebrik etti.

Ülkenin batısındaki Trablus’tan Ulusal Uzlaşı, Ulusal Uzantı, Demokratik Libya Birliği, Meşale, Vatanım, Hoşgörü, Özgür Halk, Libya Ulusal Birlik, Gelecek ve Ulusal Buluşma partileri olmak üzere 10 siyasi oluşum yaptıkları ortak yazılı açıklamada, çalışmayı geçiş sürecinin sonlandırılması yolunda önemli bir dönüşüm noktası olarak kabul edildiğini belirtti.

Açıklamada, “Komite üyelerinin oy birliğiyle çıkardığı sonucu destekliyoruz. Tüm üyeleriyle 6+6 komitesini tebrik ediyoruz. seçimlere ulaşmak için safları sıklaştırma komite üyeleri arasındaki uzlaşıyla tamamlanan duruma partilerin destek vermeleri çağrısında bulunuyoruz.” ifadelerine yer verildi.

Ülkenin doğusundaki Bingazi kentinden 4 partinin oluşturduğu “Vatan Koalisyonu” ise açıklamasında “siyasi partilerin seçim listeleri yoluyla seçim sürecine katkıda bulunmasına izin verilmesinden duydukları memnuniyeti” dile getirdi.

Koalisyondaki partiler, “Libya halkının cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini eş zamanlı yapma arzusunu yerine getirme konusundaki” çabalarını teyit etti.

Anayasa Beyannamesi geçici anayasa

Libya’da Muammer Kaddafi rejiminin (1969-2011) devrilmesinin ardından ilan edilen “Anayasa Beyannamesi” ülkede geçici Anayasa hükmünde bulunuyor.

Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Temsilciler Meclisi’nin 6’şar üyesinden oluşan Seçim Yasalarını Belirleme Komitesi’nin, ülkede seçimlerin anayasal dayanağı olarak kabul edilen Anayasa Beyannamesi’ndeki 13. maddede değişiklik yapmak üzere Fas’ın kuzeybatısındaki Buznika kentinde bir süredir toplantılar düzenliyordu.

Libya’da Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih, 3 Haziran’da yaptığı açıklamada, seçim sürecinin 2023 bitmeden başlamasının, Seçim Yasalarını Belirleme (6+6) Komitesi’nin haziran sona ermeden yasaları hazırlamasına bağlı olduğunu ifade etmişti.

ABD vatandaşlığı olan bir aday kazanırsa

ABD vatandaşlığı bulunan bir adayın ilk turda seçimi kazanması halinde ne olacağı sorusunu gündeme getiren Şuh, şunları söyledi:

“Burada hedef seçimlere gitmek değil bazı çevreleri razı etmektir. Salih ve Mişri’nin seçimleri yapacak bir uzlaşı hükümeti kurma çalışmaları ise göz boyama girişimidir. Fethi Başağa hükümetini kurdular ve başarısız oldular. Yeni bir hükümet kurulursa seçimler hiç yapılamaz. Çünkü yeni hükümet seçim yapmamak için milyonlarca gerekçe bulacaktır.”

Şuh, “Bütün bu girişimler BM Libya Özel Temsilcisi’nin söz konusu iki yasama kurumu dışında yeni bir üst düzey komisyon kurma girişiminin önünü almak için yapılan manevralardır.” yorumunu yaptı.

Ne olmuştu?

Fas’ın kuzeybatısındaki Buznika kentinde toplanan Libya Seçim Yasalarını Belirleme Komitesi, çalışmalarını iki hafta boyunca sürdürdü.

Komite üyelerinin Libya’da seçimlerin yapılmasının önünü açan yasaları 3 Haziran’da oy çokluğuyla kabul ettiği açıklanmıştı.

Libya Devlet Yüksek Konseyi’nin 61 üyesinden 54’ü ile bazı Temsilciler Meclisi milletvekillerinin yanı sıra ülkenin en güçlü muhalefet partilerinden Adalet ve İnşa Partisi ile diğer bazı partiler, ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarda Fas’taki toplantıdan çıkan sonuçları kabul etmediklerini duyurmuştu.

112 Nijeryalı göçmen ‘gönüllü’ şekilde ülkesine döndü

Libya’daki Nijerya Misyonu Maslahatgüzarı Kabiru Musa yaptığı açıklamada, hükümet ve Uluslararası Göç Örgütü iş birliğinde, 112 Nijeryalı düzensiz göçmenin kendi istekleriyle Libya’dan Nijerya’ya döndüğünü belirtti. Musa, ülkesine dönenler arasında 47 kadın ve 6 bebeğin bulunduğunu, bunlardan bazılarının sağlık sorunları yaşadığını ifade etti.

Yaklaşık 216 milyon nüfusuyla Afrika’nın en büyük ülkesi Nijerya’da halk, ekonomik kriz ve güvenlik sorunları nedeniyle zor şartlarda yaşam mücadelesi veriyor. Ülkenin kuzeydoğusunda faaliyet gösteren terör örgütü Boko Haram ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar, milyonlarca Nijeryalıyı evlerini terk etmeye zorladı. Avrupa’ya gitmek için Libya üzerinden Sahra Çölü ve Akdeniz’i geçmeye çalışanların bazıları insan kaçakçılarının eline düştü, bazıları ise çölde ya da denizde hayatını kaybetti.

Libya Sahil Güvenlik personeline Türkiye’den ilk yardım eğitimi

Milli Savunma Bakanlığı (MSB), HOMS Müşterek Deniz Eğitim Merkezi Komutanlığı tarafından, Libya Sahil Güvenlik personeline ilk yardım kursu verildiğini bildirdi.

MSB’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada şöyle denildi:

“HOMS Müşterek Deniz Eğitim Merkezi Komutanlığı tarafından, Libya Sahil Güvenlik personeline ‘ilk yardım kursu’ verildi.”

Tobruk’ta geceleri sokağa çıkma yasağı

Tobruk Emniyet Müdürlüğü tarafından konuya ilişkin yazılı açıklama yapıldı. Buna göre, bir sonraki emre kadar sürecek sokağa çıkma yasağının yerel saatle akşam 20.00’de başlayıp sabah 06.00’ya kadar süreceği ifade edildi.

4 Haziran’da yapılan açıklamaya göre, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Ferac Kaim’in talimatı doğrultusunda alınan sokağa çıkma yasağının sağlık çalışanları, hastalar, insani yardım çalışmalarında görevli olanlar, polis, silahlı kuvvetler ve görevlerini ifa ettikleri sırada temizlik çalışanlarını kapsamadığı kaydedildi.

Kararın sebebine ilişkin açıklama yapılmazken, bunun, Temsilciler Meclisi tarafından atanan hükümete bağlı güvenlik güçlerinin, Libya-Mısır sınırında uyuşturucu ve insan kaçakçılarına yönelik başlattığı geniş çaplı askeri operasyonun ardından alınması dikkati çekti.

Söz konusu sokağa çıkma yasağının, kaçakçıların, sınır bölgesinden Tobruk’a sızması endişesinin ardından alındığı ifade ediliyor.