Siyasi partiler arasında süren pazarlıklarda uzlaşmaya varılamaması, ülkenin siyasi ve ekonomik istikrarıyla ilgili endişelere yol açıyor. Ayak oyunları, çıkar çatışmaları ve entrikaların hakimiyet sürdüğü seçim atmosferi, Papa seçimine benzetiliyor.

Ülkenin en büyük partilerinden merkez-soldaki Demokratik Parti’nin lideri Enrico Letta da, çıkmaza tepki olarak Papa seçimi benzeri bir formül önerdi. Letta, oylamalarda çok sayıda boş pusula verilmesi gibi taktiklere atıfla “Ülke günlerce, haftalarca bekleyemez. Yalnızca ekmek ve suyla hep beraber bir odaya kapanıp, bir çözüm bulana kadar anahtarı atmamız lazım” dedi.

Parlamenterler ve bölge temsilcilerinden oluşan 1009 kişilik seçici kurulun katıldığı seçimde ilk turda 672, ikinci turda 527, üçüncü turda da 412 boş oy çıktı.

Seçimin ilk 3 turunda herhangi bir adayın seçilebilmesi için oyların 3’te 2’sine denk gelen 673’ünü alması gerekiyordu. İlk 3 turda bu oy oranına ulaşılamaması üzerine yarından itibaren yapılacak oylamalarda seçimi kazanmak için salt çoğunluk, yani 505 oy yeterli olacak.

Papa seçiminde kardinaller kilitleniyor

Enrico Letta’nın tepki olarak öne sürdüğü “kilitli odaya kapanma” yöntemi Papa seçimlerinde kısmen uygulanıyor. Papa seçimine, Latincede anahtarla kilitlenmiş anlamındaki “cum clave” teriminden gelen “conclave” adı veriliyor ve seçici kardinaller gerçekten seçim sonuçlanana kadar kilitli salondan çıkamıyor.

Seçmenleri anahtarla kilitleme uygulaması ilk olarak 13. yüzyılda 3 yıla yakın süren papa seçiminin bir türlü sonuçlanmaması üzerine başladı. O dönem Viterbo kentinde toplanan kardinaller bir salona kilitlendi ve bir an önce anlaşmaya varmaları için yemek porsiyonlarının azaltılması ve binanın çatısının açılması gibi “teşvik” önlemlerine başvuruldu.

Günümüzdeyse Papa seçimi için kardinaller Vatikan’daki Sistina Şapeli’nde toplanıyor ve yine kilitli kapılar arkasında oy kullanıyor.

Siyah duman-Beyaz duman

İtalya basınında cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili haberlerde “conclave” benzetmesinin yanı sıra Papa seçimine ait başka terimler de sıklıkla kullanılıyor. Pazartesi gününden bu yana her oylama sonrası “siyah duman” başlıkları atılıyor.

Siyah duman, yeni papanın seçilemediğinin işareti. Papa seçimi için yapılan her oylama sonrası oy pusulaları yakılıyor ve bacadan çıkan dumanın rengi, seçimin sonuçlanıp sonuçlanmadığını belli ediyor.

Siyah duman seçimin sonuçsuz kaldığı, beyaz dumansa yeni Papa’nın seçildiği anlamına geliyor.

4. turdan itibaren “beyaz duman” ümidi

Gizli oy yöntemi kullanılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde seçici kurul üyeleri herhangi bir kişinin ismini pusulaya yazabiliyor. Bu yüzden özellikle ilk turlarda futbolcular ve sinema yıldızları gibi isimlere de oy çıkabiliyor. Örneğin seçimin geçen Pazartesi yapılan ilk turunda eski futbolcu Dino Zoff ve Lazio kulübü Başkanı Claudio Lotito da oy aldı.

Cumhurbaşkanlığı için resmi adaylar olmasa da seçim yaklaştıkça bazı isimler öne çıkıyor. Bu seçimde öne çıkan isimlerin başında da mevcut Başbakan Mario Draghi geliyor. Ancak Draghi’nin cumhurbaşkanlığına seçilmesi halinde, liderliğini yaptığı geniş koalisyon hükümetinin çökmesi ve erken seçimlere gidilmesi ihtimali yeni bir istikrarsızlık endişesine neden oluyor.

Cumhurbaşkanı seçilmek için gerekli oy oranının 4. turdan itibaren azalması nedeniyle esas yarışın yarınki oylamayla başlaması bekleniyor. Son 3 gündür İtalya basınında çıkan “siyah duman” başlıklarının, yarınki 4. turdan itibaren “beyaz duman” müjdesine dönmesi umuluyor.

(Övgü Pınar/BBC Türkçe)