Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Asya’nın sadece bir üretim merkezi olarak değil, en büyük tüketici pazarı olarak da yükseldiğini söyledi. EİT Dışişleri Bakanları Konseyi 25. Toplantısı’nda ticari, ekonomik, enerji ve ulaştırma alanlardaki iş birliklerinin geliştirilmesi mesajı öne çıktı.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Aşkabat Zirvesi’nin çok önemli bir zamanda yapıldığını kaydetti. Çavuşoğlu, yaklaşık 2 yıldır yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele edildiğini ve küresel zorluklara karşı her zaman etkin çok taraflılık gösterdiklerini belirterek, buna rağmen bunu gerçeğe dönüştürmekte yetersiz kalındığını dile getirdi.
Salgın ve gerekli ekonomik toparlanma gibi zorluklara entegre bir bölgesel yanıta sahip olmak için EİT’den yararlanmaları gerektiğine vurgu yapan Çavuşoğlu, 14. EİT Zirvesi’nde “Kovid-19 sonrası ekonomik iş birliğine” odaklanma kararı aldıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, odaklandıkları bir diğer önemli alanın da bölgesel ticaret ve bağlantılar olduğuna dikkati çekti. Küresel tedarik zincirlerinde tarihi değişimler yaşandığını kaydeden Çavuşoğlu, “Asya, sadece bir üretim merkezi olarak değil, aynı zamanda en büyük tüketici pazarı olarak da yükseliyor. Bu hepimiz için önemli fırsatlar sunuyor. EİT, Asya ve Avrupa arasında bir ticaret ve ekonomik iş birliği köprüsü olarak hareket etmelidir.” dedi. Çavuşoğlu, bu nedenle “ulaşım ve lojistik koridorlarına” odaklanmaları gerektiğine işaret ederek, “Küresel ticaretten ancak bölgesel ticareti ve bağlanabilirliği iyileştirebilirsek daha fazla faydalanabiliriz.” diye konuştu.
İslamabad-Tahran-İstanbul Koridorunu memnuniyetle karşıladıklarını kaydeden Çavuşoğlu, başta Zengezur Koridoru olmak üzere, Güney Kafkasya’da kara ve demir yolu bağlantılarının kurulması kararından memnuniyet duyduklarını ifade etti. Çavuşoğlu, iş birliğini geliştirmeleri gereken bir diğer alanın da turizm olduğuna dikkati çekerek, EİT bölgesinin doğal ve tarihi güzellikleri ile önemli bir turizm destinasyonu olma potansiyeline sahip olduğunu belirtti. Bakan Çavuşoğlu, Türkiye’de başlatılan “güvenli turizm” girişiminin oldukça başarılı olduğunun altını çizdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Turizm Örgütünün 2023’teki Genel Kurul toplantısının yapılacağı yer olarak Semerkant’ın adaylığını da desteklediklerini belirten Çavuşoğlu, misyonlara Semerkant’ı desteklemeleri konusunda talimat verdiğini ve Semerkant’ın seçilmesinin bölge için önemli bir başarı olacağını söyledi.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin başkanlığı süresince EİT’yi daha etkin bir organizasyona dönüştürmek için çalıştıklarını, bütçe sorunlarını çözmeye ve personel yapısını daha dengeli hale getirmeye odaklandıklarını kaydetti. Çavuşoğlu, “EİT’yi sonuç odaklı bir yapıya dönüştürmek için daha çok çalışmamız gerekiyor. EİT Vizyon 2025’in uygulanması bunun için hayati önem taşımaktadır.” dedi.
EİT Vizyon 2025 Ara Dönem Değerlendirmesindeki bulgulara katıldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, “Türkiye, başından beri Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması (ECOTA) kapsamındaki taahhütlerini yerine getiriyor.” ifadelerini kullandı. Çavuşoğlu, anlaşmanın 100 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmalarına vesile olduğunu belirterek, herkese buna destek olma çağrısında bulundu.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret ve Kalkınma Bankasının (ECOBANK) desteğe ihtiyaç duyan bir diğer önemli kurum olduğunu aktaran Çavuşoğlu, bankanın kurumsal ve finansman kapasitesini artırmaları gerektiğini belirtti. Çavuşoğlu, tüm üyeleri bankaya katılmaya davet etti.
Çavuşoğlu, öte yandan BM Sınai Kalkınma Örgütünün (UNIDO) Küresel Sürdürülebilir Enerji Merkezleri Ağı’nın bir parçası olarak Azerbaycan’da EİT Temiz Enerji Merkezi’nin kurulması konusunda varılan anlaşmayı da memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi.
Aşkabat Zirvesi’nin 28 Kasım’da yapılacağını kaydeden Çavuşoğlu, “29 yıl önce o gün 7 yeni üyeyi ağırladık. Bugün, her zamankinden daha entegreyiz. Kabul edeceğimiz belgelerin entegrasyonumuzu pekiştireceğine inanıyorum.” dedi. Çavuşoğlu, “Tarihi ticaret yollarının ve kültür merkezlerinin kalbinde yer alan EİT’nin daha aktif ve sesli olması gerektiğine inanıyorum. Bunu başarmak için daha çok çalışmalıyız.” ifadesini kullandı.
Toplantıya kimler katıldı?
Türkmenistan’ın Dışişleri Bakanı Raşid Meredov’un ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ruslan Kazakbayev, Tacikistan Dışişleri Bakanı Sirojiddin Muhriddin, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mahdi Safari ve EİT Genel Sekreteri Khusrav Noziri katıldı. Toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti. Meredov, gerçekleştirdikleri toplantının EİT içindeki ticari ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi ve geliştirilmesinde, ayrıca diğer konuların da müzakere edilmesinde en etkili araçlardan biri olduğunu kaydetti.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ise ticaret, ulaştırma ve enerji alanlarındaki işbirliklerinin EİT’in öncelikli alanlarından olduğunu belirtti. Bayramov, sürdürülebilir enerji ve bölgesel elektrik ticaretini EİT’in enerji gündemine dahil edilmesinin önemine değinerek EİT Temiz Enerji Merkezi’nin Azerbaycan’da kurulmasını önerdiklerini ve önerinin üye ülkelerce desteklendiğini kaydetti. EİT bölgesinde ulaşım projelerinin geliştirilmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Bayramov, “Azerbaycan, ulaşım altyapısının çeşitlendirilmesi ve modernizasyonuna büyük yatırımlar yaptı ve Avrupa ile Asya arasındaki ticareti ve lojistiği güçlendirmek için bir dizi ulaşım altyapısı projesini destekledi.” dedi.
Karabağ savaşından da bahseden Bayramov, “Kalıcı barışı, kalkınmayı ve ilerlemeyi sağlamak, Azerbaycan’ın gelecek vizyonunun temelini oluşturuyor. Bu aşamada üçlü bildirilerin (Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan bildiriler) tam olarak uygulanması çok önemlidir. Azerbaycan’ın bu yönde attığı adımlara Ermenistan’ın karşılık vermesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Bayramov, Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan liderlerinin 26 Kasım’da imzaladığı bildiri da dahil olmak üzere üçlü bildirilerde yer alan “tüm ulaşım hatlarının açılması” konusunun hayata geçmesi halinde bölgede kalıcı barış ve istikrara yol açacağını vurgulayarak, “Ermenistan ve Azerbaycan aracılığıyla ticaret ve ulaşım hem bu iki ülkenin hem de ortaklarımızın yararına önemli ölçüde artacaktır. Bu anlamda Zengezur koridoru girişimi ön plana çıkmaktadır. Bu, Trans-Hazar Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridorunda bağlantıyı daha iyi artırma potansiyeline sahiptir.” ifadesini kullandı.
Afganistan konusuna da değinen Bayramov, şunları söyledi: “Afganistan halkıyla yakın tarihi ve dini bağlarımız nedeniyle Azerbaycan, Afganistan’daki durumu büyük bir endişeyle izliyor. Afganistan’daki güvenlik ve istikrar, bölgedeki genel güvenlik ortamıyla yakından bağlantılı. Afganistan’ın egemenliği, toprak bütünlüğü ve sınırlarının dokunulmazlığı sağlanmalı ve etnik çeşitlilikteki nüfusunun barış içinde bir arada yaşamasını sağlayacak bir siyasi dönüşüm için gerekli koşullar yaratılmalı.”
Kırgızistan Dışişleri Bakanı Kazakbayev
Kırgızistan Dışişleri Bakanı Kazakbayev, konuşmasında, yeşil ekonomi, ticaret ve yatırım, ulaştırma, enerji, sağlık, turizm, ekoloji ve iklim alanlarında üye ülkelerin arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Kazakbayev, dünyanın küresel gündeminde iklim değişiklikleriyle mücadele ve yeşil ekonominin geliştirilmesi konularının yer aldığını hatırlattı.
EİT sekretaryasına, üye devletler arasındaki ticaretin artmasına yönelik işbirliği konularına yoğunlaşması için çağrıda bulunan Kazakbayev, “2025’e Kadar EİT Vizyonu” belgesine destek vermeye hazır olduklarını belirtti.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Kamilov
Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov da EİT üyeleri arasında ekonomik bağların daha da geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Kamilov, EİT bünyesinde ticari engellerin kaldırılmasının, gümrük ve diğer süreçlerin basitleştirilmesinin, ulaşım ve iletişimin geliştirilmesinin önemine dikkati çekti.
Afganistan konusuna da değinen Kamilov, bu ülkeyi bölgesel süreçlere dahil etmenin, ülkeye insani yardım sağlanmasına ve altyapı projelerinin uygulanmasına yardımcı olmanın önemine işaret etti.
Toplantının gündemi
Toplantıda, EİT Genel Sekreteri’nin raporu ve EİT’in (2021-2022) bölgesel projelerine ilişkin öneriler gözden geçirildi. “2025’e Kadar EİT Vizyonu” ile EİT Temiz Enerji Merkezinin Kurulmasına İlişkin Şart’ın gözden geçirildiği toplantıda EİT alt birimlerinin yıllık raporları da dinlendi.
Yarın yapılacak EİT 15. Devlet Başkanları Zirvesi’ne hazırlık konularının da görüşüldüğü toplantının sonunda toplantının raporu kabul edildi ve EİT ile Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP) arasında Mutabakat Muhtırası’nın da aralarında bulunduğu bir dizi belge imzalandı.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *