İdlib‘e sığınan siviller, Türkçe, Arapça ve İngilizce “Evimize geri dönmemiz Esed’in yargılanmasıyla başlar”, “Katilin yargılanmasını istiyoruz”, “Kimyasal silahlarla çocukları katledenler meşru değildir” yazılı dövizler taşıdı.

14 ay önce zorla yerinden edilen İdlib’in kuzeydoğusundaki Serakib ilçesinden Abdo Zaim, evlerine ve arazilerine geri dönme hakkını dünyaya duyurmak için gösterilere katıldığını söyledi.

Zaim, “(Beşşar Esed katildir) diye haykırmaya geldim. Yerimizden edildiğimiz evimize, arazimize geri dönmek için hakkımı aramaya geldim.” dedi.

Esed rejiminin meşru bir yönetim olmadığını belirten Zaim, “Yüz binlerce sivil sınırda çadırlarda yaşıyor. Tüm mal varlıklarını geride bırakarak yerlerinden edildiler. Uluslararası toplum neden bir kişi için 20 milyonu perişan ediyor? Bir kişiyi değiştirme kabiliyetiniz yok mu?” ifadelerini kullandı.

Yerinden edilen Ahmed Sattuf da zorla ellerinden alınan topraklarına geri dönme talebinde bulunmak için gösteri düzenlediklerini söyledi.

Sattuf, “Buradaki insanların evlerine kan düştü. Herkesin evinde bir kişi ya öldü ya tutuklandı ya da zorla yerinden edildi. Her şeye rağmen zorla yerimizden edildiğimiz evimize geri döneceğiz.” şeklinde konuştu.

Çocuklarının barış içinde yaşamasını talep ettiklerini vurgulayan Sattuf, “Çocuklarımızdan her gün aynı soruyu işitiyoruz. ‘Neden evimizi terk etmek zorunda kaldık?’ Biz burada evimize dönene kadar gösteri yapmaya devam edeceğiz.” dedi.

İdlib’deki durum

Türkiye, Rusya ve İran arasında 4-5 Mayıs 2017’de gerçekleşen Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam’daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 “gerginliği azaltma bölgesi” oluşturuldu.

Ancak rejim ve İran destekli teröristler, Rusya’nın hava desteğiyle 4 bölgeden 3’ünü ele geçirip İdlib’e yöneldi. Türkiye, Eylül 2018’de Rusya ile ateşkesi güçlendirmek için Soçi’de ek mutabakata vardı.

Rusya ve rejim güçleri, Mayıs 2019’da tüm bölgeyi ele geçirmek için operasyonlara başladı ve İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi içinde çok sayıda büyük yerleşimi ele geçirdi.

Son olarak Türkiye ile Rusya arasında 5 Mart’ta Moskova’da yeni bir mutabakat sağlandı.

Rejim güçlerinin zaman zaman ihlal ettiği ateşkes büyük ölçüde korunuyor. 2017-2020 döneminde yaklaşık 2 milyon sivil, Rusya ve rejim güçlerinin saldırılarında Türkiye sınırına yakın bölgelere göç etmek zorunda kaldı.