Türkiye‘yi Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın temsil ettiği iki günlük toplantıya ABD‘nin yeni Savunma Bakanı Lloyd Austin de ilk kez katılıyor. Toplantıda NATO’nun Irak misyonunun yanı sıra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in ittifakın gelecek yıllardaki politikaları hakkında hazırladığı “NATO 2030” girişimine ilişkin teklifler de değerlendirilecek.

Bu teklifler arasında caydırıcılık ve savunma faaliyetleri için NATO fonlarının artırılması, NATO‘nun teknolojik gelişmişliğinin korunması, siyasi koordinasyonun geliştirilmesi, benzer düşünen ortaklarla iş birliği yapılması, ortaklar için eğitim ve kapasite geliştirme faaliyetlerinin güçlendirilmesi, iklim değişikliğine uyum ile NATO’nun Stratejik Konsepti gibi konuları kapsıyor.

ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetimi devralmasından sonraki ilk NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nda bu yıl Brüksel’de yapılacak NATO Zirvesi’nin hazırlıkları da masada olacak.

Gündemin önemli maddesi Afganistan

Afganistan ve Irak konuları toplantının ikinci gününde ele alınacak. ABD’nin Taliban ile yaptığı ve 1 Mayıs’ta uluslararası askerlerin Afganistan’dan ayrılmasını öngören anlaşma çerçevesinde NATO’nun Afganistan’da kalma veya bu ülkeden çekilme kararı hakkında değerlendirmeler yapılacak.

Mevcut durumun geri çekilme için müsait görülmediği belirtilirken çekilme kararı olsa bile 1 Mayıs’a kadar kalan sürede askeri kuvvetlerin çekilmesinin lojistik anlamda da mümkün olmayacağı ifade ediliyor.

NATO müttefikleri özellikle ABD Savunma Bakanı Austin’in bu konudaki görüşlerini iki günlük toplantıda dinleyecek. Çekilme veya kalma kararının büyük olasılıklı NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nın sonrasına kalacağı, martta yapılacak NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda da konunun gündeme gelebileceği görüşü dile getiriliyor.

NATO’nun Afganistan’daki asker sayısı son yıllarda azalarak 130 binden 10 bine kadar düşmüştü.

NATO ülkelerinin savunma bakanlarının Irak hakkında ise bu ülkedeki misyonun genişletilmesi konusunda mutabakata varması bekleniyor. Böylece gelecek dönemde Irak’taki eğitim ve danışmanlık faaliyetleri için bulunan NATO askerlerinin sayısının artırılacağı öngörülüyor.

Stoltenberg basın toplantısı düzenledi

Toplantının ilk gün oturumunun ardından NATO Genel Sekreteri bir basın toplantısı düzenledi. Stoltenberg, yarınki oturumun gündem maddesi olan NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi veya bu ülkede kalması hakkındaki kararla ilgili soru üzerine, “Afganistan’daki varlığımız şartlara bağlı. Taliban taahhütlerini yerine getirmeli.” dedi.

NATO’nun Afganistan barış sürecini desteklediğini savunan Stoltenberg, “Doğru zaman geldiğinde Afganistan’dan ayrılacağız. Şu andaki odak noktamız barış sürecini ve müzakereleri nasıl destekleyebileceğimiz.” diye konuştu. Stoltenberg, müttefiklerin istişare içinde olduğunu ve birlikte karar vereceğini, ana meselenin Taliban’ın şiddeti azaltması ve El Kaide gibi uluslararası terör gruplarıyla arasına mesafe koyması olduğunu dile getirdi.

‘Türkiye, altyapısıyla önemli katkılar sağlıyor’

Stoltenberg, bir soru üzerine, Türkiye’nin Irak ve Suriye’yle sınırı olan NATO’nun çok önemli bir müttefiki olduğunu, terör örgütü DEAŞ ile mücadelede altyapısıyla önemli katkılar sağladığını söyledi. “Türkiye terör saldırılarından en çok çeken NATO müttefikidir.” diyen Stoltenberg, şu anda milyonlarca sığınmacının Türkiye’de barındığını hatırlattı.

NATO müttefikleri arasında anlaşmazlıklar olabileceğini ifade eden Stoltenberg, NATO’nun S-400 sistemleri, Doğu Akdeniz gibi konularda farklılıkların konuşulabilmesi ve olumlu yaklaşımların aranabilmesi için bir platform sunduğunu aktardı.

Stoltenberg, Türkiye ile Yunanistan arasında ayrıştırma usulleri konusunda kurulan mekanizmayı örnek göstererek, NATO’nun Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında göç krizi sırasında vardığı anlaşmanın Ege Denizi’nde uygulanmasına da yardımcı olduğunu ifade etti.

S-400’ler bugün gündeme gelmedi

Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemlerini satın almasıyla ilgili bir soruyu yanıtlayan Stoltenberg, konunun bugünkü toplantıda gündeme gelmediğini söyledi.

S-400 sistemleri hakkındaki endişelerini defalarca gündeme getirdiğini ifade eden Stoltenberg, Türkiye’ye NATO müttefikleriyle çalışarak Patriot veya SAMP-T gibi alternatif sistemleri almanın getireceği fırsatları daha önce ifade ettiğini söyledi.

Irak misyonunun genişletilmesi

Stoltenberg, yarınki oturumun bir başka konusu olan Irak ile ilgili olarak ise ABD ve DEAŞ karşıtı koalisyon güçlerinin konuşlu olduğu Erbil Havalimanına yönelik saldırıyı kınadığını belirtti.

NATO’nun eğitim ve danışmanlık içeren Irak misyonunun genişletilmesinin yarınki toplantıda ele alınacağını söyleyen Stoltenberg, “Savunma bakanlarının yarın eğitim misyonunun genişletilmesi konusunda mutabık kalmasını bekliyorum.” dedi.

Stoltenberg, Irak hükümetinin bu yönde bir talebi olduğunu vurguladı ve bölgede DEAŞ terörüyle mücadele için en önemli silahın yerel kuvvetlerin eğitilmesi olacağını söyledi.

‘Savunma harcamaları artırılmalı’

NATO’nun savunma harcamalarına değinen Stoltenberg, bunun artırılmasını istediğini, ABD yönetimindeki değişikliğin adil külfet paylaşımı ihtiyacı konusunda bir farklılık yaratmayacağına inandığını bildirdi. Stoltenberg, “NATO’nun Avrupalı müttefiklerine savunmaya daha fazla yatırım yapılması gerektiğini söylüyorum ve bu konuda mutabık kalıyorlar. Bunu ABD’yi memnun etmek için değil, kendi güvenlik çıkarlarımız için yapmalıyız.” diye konuştu.

‘Stratejik konseptin yenilenmesi ihtiyacı’

Bugünkü toplantıda ayrıca ittifakın gelecek yıllardaki politikaları hakkında hazırladığı “NATO 2030” girişimine ilişkin tekliflerin de değerlendirildiğini aktaran Stoltenberg, caydırıcılık ve savunma faaliyetleri için NATO güçlendirilmesi, NATO’nun teknolojik gelişmişliğinin korunması, siyasi koordinasyonun geliştirilmesi, ortaklar için eğitim ve kapasite geliştirme faaliyetlerinin güçlendirilmesi, iklim değişikliğine uyum ile NATO’nun Stratejik Konsepti gibi konuları ele aldıklarını söyledi.

Stoltenberg, 2010’da hazırlanan önceki Stratejik Konsept’in günün koşullarına göre yenilenmesine olan ihtiyaca işaret etti.