Türkiye Enerji Bakanı Fatih Dönmez yaptırımdan muaf olacak ülkeler listesinde Türkiye’nin de olduğunu açıkladı.

Amerika’nın İran yaptırımları konusunda bazı ülkelere muafiyet tanıyacağının işaretini ulusal güvenlik danışmanı John Bolton “İran’ı yaptırımlarla sıkıştırmayı amaçlıyoruz ancak müttefik ülkelerin bundan zarar görmesini de istemiyoruz” sözleriyle vermişti.

Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Maliye Bakanı Steve Mnuchin İran’a yönelik yaptırımlar ve ülkelere tanınacak muafiyeti ayrıntılandırdı. Pompeo, 8 ülkeden 2’sinin İran’la ticari faaliyeti sıfıra indirme taahhüdünde bulunduğunu, 6’sının da büyük ölçüde azaltma vaadinde bulunduğunu ve bu sebeple de bu ülkelere yaptırımlardan geçici olarak muafiyet verileceğini söyledi.

Amerikan basınına yansıyan haberlere göre, muafiyet tanınacak ülkeler arasında Hindistan, Çin, Japonya ve Güney Kore var. Türkiye Enerji Bakanı Fatih Dönmez de Türkiye’nin de muafiyet tanınan ülkeler listesinde olduğunu söyledi. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo gazetecilere yaptığı açıklamada ülkelerin isimlerini saymadı ancak 28 üyeli Avrupa Birliği’nin muafiyet tanınan ülkeler listesinde olmadığını söyledi.

Amerika’nın İran’la nükleer anlaşmadan çekilmesi sonrası anlaşmada imzası bulunan diğer Avrupa ülkeleri, Çin ve Rusya anlaşmanın arkasında durmuş, Avrupa ülkeleri İran’ın da anlaşmadan çekilerek nükleer çalışmalara yeniden başlaması endişesiyle nükleer anlaşmayı kurtarmaya çalışmıştı.

Yaptırımdan Muafiyet 6 Aylığına Geçerli

İran yaptırımlarından 8 ülkeye tanınacak muafiyet 180 gün yani altı ay için geçerli olacak. Bu zaman zarfında İran’dan petrol ithal eden ülkeler ödemelerini üçüncü bir tarafa tevdi edilen emanet hesaplara yapacak. İran petrol satışı karşılığında aldığı bu parayı sadece insani yardım malzemeleri, gıda ve ilaç gibi ürünler için kullanabilecek.

Maliye Bakanı Steve Mnuchin’e İran’a yönelik ambargoyu delen ülke ve kurumların ne gibi önlemlerle karşı karşıya kalabileceği soruldu. Mnuchin Amerika’nın bu konuda elinde farklı enstrüman ve yöntemleri olduğunu vurguladı.

Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Maliye Bakanı Steve Mnuchin, İran’a yönelik yaptırımlar kapsamına 700 kişi ve kurumun daha alındığını duyurdu. Bunların arasında İran bankaları da yer alıyor. Ancak iki bakan da Amerika’nın İran’daki hangi finans kuruluşlarına yaptırım uygulanacağı konusunda bilgi vermedi. Kara listeye alınan kuruluşların da Pazartesi günü açıklanması bekleniyor.

Amerika’dan SWIFT’e ve Bankalara İran Uyarısı

Pazartesi itibariyle resmen devreye girecek olan yaptırımlar aynı zamanda İran’ın bankacılık sektörünü de hedef alıyor. Maliye Bakanı Steve Mnuchin, İran’ın bazı finans kuruluşlarının Belçika merkezli uluslararası havale ve ödeme sistemi SWIFT’i kullanamayacağını söyledi. Amerika’nın beklentisi yaptırımların devreye gireceği Pazartesi günü itibariyle Brüksel merkezli SWIFT’in yaptırım kapsamına alınan İranlı finans kuruluşlarına ödeme hizmetini artık vermemesi.

Maliye Bakanı Mnuchin SWIFT’in bu finans kuruluşlarına hizmet vermeyi devam etmesi halinde kendisinin de yaptırıma maruz kalabileceği uyarısında bulundu. Maliye Bakanı Mnuchin’in açıklamasına göre, insani yardım işlemleri SWIFT üzerinden yapılabilecek. Ancak bakan “Bankalar bu işlemlerin İran’ın terörün finansmanı için kullanmayacağı konusunda dikkatli olmalı” uyarısında bulundu. İran’a yönelik ambargonun delinmesi davası ve bu süreçte Halkbank’ın üstlendiği iddia edilen rol Türk-Amerikan ilişkilerinde problemli başlıklardan biri olmuş, Halkbank’a bu sebeple ceza gelebileceği ihtimali dillendirilmişti.

“İran davranışını değiştirinceye kadar baskıya devam”

Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Trump yönetiminin İran’a yönelik baskı politikası ve stratejisinin İran rejimi davranışını değiştirinceye kadar devam edeceğinin altını çizdi. Pompeo, yaptırımların kaldırılması için İran’ın karşılaması gereken 12 koşul sıraladı, bu koşullar arasında İran’ın terör desteği, Suriye’deki askeri faaliyetlerinin yanı sıra nükleer ve balistik füze geliştirme faaliyetlerine son vermesini de saydı.

Pompeo, “Nihai amacımız İran’ın son derece iyi şekilde belgelenmiş yasadışı faaliyetlerine kalıcı olarak son verip normal bir ülke gibi davranmasını sağlamak” dedi, “Maksimum baskı demek maksimum baskı demektir” diye konuştu.

Trump yönetimi İran’a yaptırım politikasının işe yaradığını ve yaptırımlar sayesinde bugüne kadar İran’ın ayda petrol ihracatının 2,7 milyon varilden 1,7 milyon varile düştüğünün altını çiziyor. Amerikalı yetkililer, İran’la nükleer anlaşmanın imzalandığı Obama döneminde bu orana 3 yıl içersinde ulaşıldığını ve Obama döneminde 20 ülkeye yaptırımlardan muafiyet verildiğine dikkat çekerek Trump yönetiminin İran’a yönelik baskı politikasının sonuç verdiğini savunuyor.

Trump’tan “Game of Trones” göndermeli İran mesajı

Başkan Trump da İran’a yönelik yaptırımların yaklaştığı mesajını Game of Thrones dizisinin “Winter is coming” söylemine gönderme yaparak duyurdu. Trump kendi Twitter hesabından “Yaptırımlar Geliyor 5 Kasım” ibaresinin yer aldığı afiş benzeri bir posteri takipçileriyle paylaştı.

Amerika’nın Sesi