80 yıl önce 1 Eylül 1939’da gece saatlerinde Alman ordusunun saldırdığı ilk Polonya kenti olan Wielun’da düzenlenen anma törenine katılarak, burada bir konuşma yapan Steinmeier, “Almanlar Polonya’da insanlık suçu işlediler. Wielun’da yaşamını yitiren kurbanların önünde eğiliyorum. Alman zulmüne uğrayan Polonyalı kurbanların önünde eğiliyor ve af diliyorum” dedi.

Törene Polonyalı mevkidaşı Andrzej Duda’yla katılan Steinmeier, özür cümlesini üç kez hem Almanca hem de Lehçe tekrarladı. Steinmeier, Almanya’nın neden olduğu ve altı yıl süren 2. Dünya Savaşı’nda yaşananların, Almanya’ya büyük bir sorumluluk yüklediğini belirterek, Hitler ve Nazi Almanyası’nın işlediği suçların zihinlerden silinemeyeceğini ve her zaman anılacağını söyledi.

Polonya Devlet Başkanı Duda, 2. Dünya Savaşı’nın dünya düzenini değiştirdiğini ifade ederek, bunun hiçbir zaman unutulmaması gerektiğini söyledi. Steinmeier’e Wielun’a geldiği ve af dilediği için teşekkür eden Duda, “Cumhurbaşkanı, Almanya adına gerçekleri kabul etti. Polonya’ya saldırı, bir terör eylemiydi ve zalim bir barbarlıktı” şeklinde konuştu.

Savaş Polonya’yı bombardıman ile başlamıştı

Altı yıl süren, Avrupa’da taş üstünde taş bırakmayan ve en az 50 milyon insanın ölümüne neden olan 2.Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939 sabahı saat dörtte Alman savaş uçaklarının, Wielun kentini bombalamasıyla başlamış, ardından Alman filosu Danzig kentini topa tutmuştu.

Gün boyunca başkent Varşova’da da devam edecek anma törenlerine Steinmeier’in yanı sıra Başbakan Angela Merkel de katılıyor. Amerika Başkan Yardımcısı Mike Pence’de törenlerde bulunuyor. Başkan Donald Trump törene katılımını Dorian kasırgası nedeniyle kısa süre önce iptal etmişti. 40 ülkeden 250 davetlinin bulunduğu törene Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ise davet edilmedi.

Almanya’dan savaş tazminatı talebi

Bu arada resmi törenlere paralel, Polonya’da iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) Almanya’dan resmen talep etmesine kesin gözüyle bakılan “savaş tazminatı” da yeniden gündeme geldi. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, ülkesinin Alman ordularının neden olduğu kayıplar nedeniyle Almanya’dan maddi tazminat talep edeceğini tekrarladı. Morawiecki, “Gerçekleri konuşmak zorundayız. Kayıplarımızı konuşmak zorundayız. Ve tazminat istemek zorundayız” dedi. Polonya hükümetininin, anma törenlerinin ardından Hitler Almanyası’nın katlettiği 3 milyonu Yahudi kökenli olmak üzere 5 milyon 800 bin Polonya vatandaşı için maddi “savaş tazminati” talebini resmen ilan etmesi bekleniyor. Alman basınında çıkan haberlere göre, Polonya hükümeti tarafından hazırlanan rapor, toplam 850 milyar dolar değerinde tazminat talebini içeriyor. Alman tarafı ise talebi reddederek, Polonya’ya Doğu ve Batı Almanya’nın 1990’da birleşmesinin ardından, 1 milyar 300 bin Euro tazminat ödendiğini ve konunun kapandığını savunuyor. Nitekim bundan kısa bir süre önce Varşova’yı ziyaret eden Federal Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Polonya’nın tazminat talebinin Almanya açısından tartışılmaya açık bir konu oluşturmadığını söyleyerek, “Bu Berlin açısından hem hukuki hem de siyasi açıdan kapanmış bir konudur” dedi.

Yunanistan da tazminat istiyor

Almanya’dan tazminat isteyen bir diğer ülke Yunanistan. Yunanistan’ın yeni Başbakanı Kiriakos Miçotakis, perşembe günü Berlin’de Merkel’le bir araya geldi ve 2. Dünya Savaşı sırasında Alman orduları tarafından işgal edilen ülkesinin “savaş tazminatı” talebinde ısrarlı olduğunu söyledi. Yunanistan Parlamentosu geçen Nisan ayında Berlin’den “savaş tazminatı” talep edilmesini onayladı. Kısa bir süre sonra da Yunanistan’ın Berlin Büyükelçisi, Federal Dışişleri Bakanlığı’na 290 milyar Euro tazminat talebini resmen iletti. Almanya İkinci Dünya Savaşı’nda işlenen suçlarla ilgili geçmişte İsrail’e yaklaşık 1,8 milyar, Yunanistan’a ise yaklaşık 60 milyon Euro değerinde tazminat ödedi.

Voa News/Cem Dalaman