Makalede, karşılıklı siyasi flörtleşmelerin artması, Hamas liderlerinin Şam rejimine karşı olumlu bir dil kullanmaya başlamaları ve ilk başlarda destekledikleri Suriye devrimi hakkındaki duruşlarını değiştirmeleri söz konusu gerçeği kanıtlayan delillerden birkaçı denildi.

Hamas-Şam rejimi yakınlaşmasını gösteren veriler

Independent Arabia’dan İzzeddin Ebu Ayşe’nin haberine göre, birçok veri iki taraf arasında yakınlaşma olduğunu gösteriyor. Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye Suriye devrimin ayaklanma olmaktan çıkıp uluslararası ve bölgesel hesapların tasfiye edildiği bir olgu haline geldiğini belirtti. Hamas Siyasi Büro üyesi Mahmud al-Zahar ise Suriye rejimi ile siyasi ilişkilerin kesildiği söylentilerini yalanlayarak bu ilişkilerin güçlenmesini ümit ettiğini ifade etti.

2017 yılında İhvan-ı Müslimin’den ayrılan Hamas İran ile ilişkilerini geliştirdi. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah da birçok kez Hamas’ı savundu.

Hamas’ın ilk başlarda Suriye’deki devrime destek vermesi iki taraf arasındaki ilişkileri germişti. 2012 yılında o dönem Hamas’ın siyasi büro başkanlığı yapan Halid Meşal devrimin Gazze’deki bayraktarlığını üstlenirken Hamas’ın Suriye topraklarındaki tüm siyasi büroları kapatılmıştı. Hamas yakın bir vakitte yine Suriye devrimine destek verdiğini açıklamış ve Beşşar Esad’tan halkının sesini dinlemesini talep etmişti.

Suriye rejimi ile yakınlaşma

Hamas son zamanlarda Suriye devrimine destek veren tutumundan geri adım atarken bölgedeki siyasi rekabetten ayrı kalmak ve tarafsız olmak istediğini belirtmişti. Diğer devletlerin iç işlerine karışmak istemediğini ifade eden Hamas’ın bu açıklamaları hareketin yeni tüzüğü ile çelişiyor. 2017 yılında kabul edilen yeni tüzükte Hamas’ın hareketin gelişmesi hedefiyle diğer devletleri açılması yer alıyor.

Hamas Siyasi Büro Üyesi Mahmud el-Zahar Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada Hamas, Suriye ve Lübnan arasındaki ilişkilerin gelişmesi gerektiğini belirtti. Bu üç taraf arasında tüm alanlarda işbirliği yapılması gerektiğini ifade eden Az-Zahar şuan bu seviyeye ulaşılmadıklarını belirterek söz konusu hedef için çalışılmaya başlandığını ve bu konunun tartışmaya açık olmadığını ifade etti.

Al-Zahar, asıl sorunun Arap bölgesinde yaşanan ve Hamas’ı etkileyen anlaşmazlıklar olduğunu belirterek Hamas’ın bir ülkeye gittiği vakit o ülke başka bir ülkeyle kötü ilişkilere sahipse Hamas’ın direkt olarak diğer ülkenin düşmanı ilan edildiğini ve bu durumun Hamas’ın Arap ülkeleri ile siyasi ilişkilerini geliştirmesine engel olduğunu ifade etti.

Şam dargın

Şam rejiminin, Hamas’ın Suriye devriminin ardından sergilediği tavırdan rahatsız olduğunu ifade eden Al-Zahar her ülkenin sergilenen politikaları rejime destek verilip verilmemesine göre değerlendirdiğini belirtti. Al-Zahar “En doğru olan Hamas’ın Suriye ile iyi ilişkilere sahip olması. Özellikle de İsrail’in bölgede bulunması aramızda ortak bir payda oluşturuyor” dedi.

Al-Zahar, topraklarının bir parçasını İsrail’in işgal ettiği ülkelerin Hamas ile iyi ilişkilere sahip olması ve tarafların ortak paydalarda buluşarak her seviyede işbirliği yapması gerektiğini belirtti.

Esed rejimi ile Hamas yönetimi arasında doğrudan temas olup olmadığı konusunda kendisine yöneltilen soruya cevap vermekten kaçınan Al-Zahar Hamas’ın gerçekleştirdiği görevleri Filistin içi ve dışı olarak ikiye ayırdığını ve tüm faaliyetlerin ilişkilerin geliştirilmesi noktasında önemli olduğunu ifade etti. Bölgede değişen siyasi durumun Hamas-İran yakınlaşmasını güçlendirdiğini belirten Zahar Esed rejiminin başarısız olacağını, Suriye’nin İsrail yanlısı bir hale geleceğini ve Suriye’de direniş ekseninin rolünün azalacağını belirten kişilerin bu iddialarında yanıldıklarının ortaya çıktığı belirtti.

Yakınlaşmalar

Hamas ile Şam rejimi arasında yakınlaşma olduğunu gösteren diğer delillerden biri de Hamas’ın direniş ekseni (İran-Hizbullah-İslami Cihat) olarak isimlendirilen taraflara yakınlaşması. Hizbullah unsurlarının Suriye topraklarında bulunması da Hamas’ın Şam rejimi ile yakınlaşmak zorunda bırakan durumlardan biri.

Akademisyen ve siyasi analist Naci ez-Zaza Hamas’ın Arap derinliğine ihtiyacı olduğunu ve Suriye’nin direniş ekseninin gelişme kaydettiği en temel bölge olduğunu ifade ederek Suriye topraklarının Hamas’a unsurlarını eğitme fırsatı tanıdığını belirtti. Zaza, iki taraf arasındaki ilişkileri etkileyen tek gelişmenin Hamas’ın Suriye devrimini desteklemesi olduğunu söyledi.

Suriye’de durumların düzelmesiyle birlikte Hamas ile Şam rejimi arasında yeniden siyasi ilişkiler kurulabileceğini ifade eden Zaza, Hamas’ın İsrail karşısında istediği siyasi ve askeri desteği alabilmesi için buna ihtiyacı olduğunu ifade etti. Zaza, Suriye’nin direniş ekseni ile yakınlaşması sonrasında bu gelişmelerin yaşandığını ve Hamas’ın istediğinin bu olduğunu belirtti.

İki taraf arasında yeniden siyasi ilişkiler kurulması hakkında konuşulması için vaktin henüz erken olduğunu çünkü Suriye’deki siyasi durumun buna hazır olmadığı belirten Zaza bu yakınlaşmanın sağlanmasında rol oynayan birçok etken bulunduğunu belirtti. Zaza “Suriye eğer Rusya ile yakınlaşırsa İran ekseninden uzaklaşmış oluyor ve bunun sonucunda Hamas’a kucak açması zor hale geliyor. Suriye eğer İran ve Hizbullah’a yaklaşırsa Hamas’a rahat bir şekilde kucak açabilir” dedi.