Mısır’ın Filistinli grupları sakinleştirme çabaları

Ramallah/Şarku’l Avsat

Cuma günü Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü gösterileri sırasında İsrail güvenlik güçlerinin kurşunlarıyla şehit olan Hasan Şelbi ve Hamza İştevi dün toprağa verilirken güvenilir kaynaklar, Mısır’ın, başta İslami Cihad olmak üzere Filistinli grupları bu aşamada İsrail’le çatışmama ve uzlaşı çabaları sırasında güvenliğin istikrarsızlaşmasını önleme konusunda ikna etmeyi başardığını açıkladılar. Öte yandan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Hamas’a yönelik ek adımlar attı.

Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan kaynaklar, Mısır’ın Hamas ve İslami Cihad Hareketi ile bir araya gelerek ateşkesi istikrara kavuşturma çalışmalarında bulunduğunu, bununla birlikte Fetih Hareketi’nin yokluğunda bu gruplarla uzlaşı dosyasını görüşeceğini kaydettiler. Fetih Hareketi’nin Mısırlılara Hamas ile herhangi bir ikili görüşme aşamasında olmadıklarını belirttiklerini aktaran kaynaklar, Fetih’in ikili görüşmelerde bulunmak için Hamas’tan Gazze Şeridi’ni kendilerine devretmesini ve yeniden birlik olmak için yaklaşmakta olan seçimlere katılmalarını istediğini belirttiler.

Mısırlı istihbarat yetkilileri, geçtiğimiz hafta Hamas ve İslami Cihad liderleriyle bir araya gelirken, görüşmede başta ateşkesin istikrarı olmak üzere çok sayıda konu ele alındı. Birkaç hafta önce İslami Cihad Hareketi’nin askeri kanadı “Kudüs Müfrezeleri” üyesi bir keskin nişancı tarafından sınırda bir İsrail askerinin hedef alınması olayı, endişeleri artırmıştı. Ancak Mısırlı yetkililer, Büyük Geri Dönüş Yürüyüşleri konusunda Hamas ile aralarındaki anlaşmazlıklar ışığında İslami Cihad’a daha fazla yöneldiler.

Öte yandan Hamas, içinde bulunulan mevcut şartlarda tam bir sakinliğin uygulanması konusunda Mısırlı yetkililerle hemfikirken, İslami Cihad’ın bu konuda bir takım çekinceleri bulunuyor. Bununla birlikte Mısır ve Hamas, İsrail askerlerinin geçtiğimiz Cuma günü Büyük Geri Dönüş Yürüyüşleri sırasında iki Filistinliyi şehit etmeleri sonrası kontrol altına alamayacakları bir istikrarsızlığın baş göstermesinden çekiniyorlar.

İsrail askeri tarafından vurularak şehit edilen Hasan Şelbi ve Hamza İştevi’nin dünkü cenaze törenlerinde Filistinliler, Büyük Geri Dönüş Yürüyüşlerine devam edeceklerini, şehitlerinin intikamlarını alacaklarını ve Gazze ablukası kaldırılıncaya kadar asla pes etmeyeceklerini ifade eden sloganlar attılar. 14 yaşındaki Şelbi, Han Yunus’ta katıldığı Büyük Geri Dönüş Yürüyüşleri gösterisinde İsrail askerlerince göğsünden gerçek mermi ile vurularak şehit olurken 17 yaşındaki İştevi ise Gazze Şeridi’ndeki el-Avde Mülteci Kampı’nın doğusunda yine İsrail askerlerince göğsünden gerçek mermiyle hedef alınarak şehit edildi. Filistinli makamların resmi verilerine göre geçtiğimiz yıl Mart ayında başlayan Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü gösterileri süresince şuana kadar 263 Filistinli şehit oldu, 500’ü ağır 27 bin Filistinli ise yaralandı.

Diğer yandan Fetih Hareketi, ateşkesin mevcut haliyle sürdürülmesi konusundaki itirazlarına devam ederken Mısır’ın uzlaşı müzakerelerine devam edilmesi yaklaşımı ışığında Hamas’la ikili görüşmelere başlama önerisini de reddetti. Mısır ise herhangi bir tarih vermeksizin Hamas ve tüm Filistinli gruplara diyalog çağrısında bulundu. Mısır, Filistinli grupları iki konuda baskı altına almaya çalışıyor; bunlardan ilki, ateşkesin korunması. İkincisi ise uzlaşıda ilerleme sağlanması. Öte yandan Mısır baskısı, Rusya’nın da konuya dahil olduğu bir dönemde gerçekleşiyor. Moskova, 11 ve 12 Şubatta uzlaşı çağrısı yapılan Filistinli gruplara ev sahipliği yapacak.

Fetih’in Seferberlik ve Örgütlenme Komitesi Basın Ofisi Başkanı Munir el-Cagub yaptığı açıklamada, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Kurulu Üyesi Izam el-Ahmed ve Fetih Hareketi Merkez Komitesi Üyesi Ruhi Futuh’tan oluşan heyetin, Rusya’daki görüşmelere katılmak üzere bugün başkent Moskova’ya gideceğini belirtti.

Hamas’ın Rusya’daki görüşmelere göndereceği heyette ise hareketin Siyasi Büro üyesi ve uluslararası ilişkiler yetkilisi olan Dr. Musa Ebu Merzuk ile yine Siyasi Büro üyesi ve Hamas Milli İlişkiler Daire Başkanı Husam Bedran’ın yer alması bekleniyor. Diğer bazı Filistinli gruplar ise genel sekterleri başkanlığındaki heyetlerle Rusya’daki görüşmelere katılacaklar. Buna karşılık Rusya’daki resmi programlara göre Filistinli gruplar toplantıların ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya gelecekler. Ancak Fetih Hareketi’nin Moskova’da Hamas ile ikili görüşmelerde bulunup bulunmayacağı bilinmiyor.

Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan kaynaklar, Fetih heyetinin elinde herhangi bir plan veya talimat olmadığını, bununla birlikte bir beklenti içerisinde de olmadıklarını belirttiler. Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi (FDKC) Genel Sekreter Yardımcısı Kays Abdulkerim yaptığı açıklamada, herhangi bir atılım beklenmediğini, ancak Moskova’daki görüşmelere önem verildiğini ifade etti. Geçtiğimiz yıl Gazze Şeridi’nde Başbakan Rami Hamdallah’ın konvoyuna bombalı saldırıda bulunulmasından bu yana ilk kez, Fetih ile Hamas arasında diğer gruplarla birlikte bir toplantı gerçekleşeceğini ve resmi olmasa dahi bir diyalog kurulacağını vurgulayan Abdulkerim, bunun uzlaşı sürecini engelleyen bazı sorunların ele alınmasının önünü açabileceğini belirtti.

FDKC Genel Sekreter Yardımcısı şöyle devam etti:

“Açıkça görüldüğü üzere şuanda, daha önce görülmemiş bir bozulma ve karşılıklı suçlamalar seviyesine ulaşmış, Fetih ile Hamas arasındaki ilişkiler en düşük düzeye çekilmiş bir atmosfer var. Moskova’daki toplantıların uzlaşı konusunda bir atılım yaratmasını beklemiyoruz. Ancak bununla birlikte Rusya’daki toplantılara önem veriyoruz. Çünkü bu durum, Rusya’nın Filistinli gruplar arasında uzlaşı konusunda başarı yakalamak ve tüm taraflar üzerinde bu yolda ilerlemeleri için baskı kurma isteğinin yanı sıra Filistin halkının mücadelesini ve uluslararası düzeydeki statüsünü desteklemek için uzlaşının sağlanması gerektiğine işaret ediyor.”

Rusya’nın Mısır’ın rolünü üstlenmediğini yalnızca uzlaşıyı destekleyici bir rol oynadığını vurgulayan Abdulkerim, Rusya’daki diyalogun daha çok siyasi yön ve uzlaşının önündeki engellerin aşılmasına yönelik olduğunu ifade etti.

Öte yandan Mısır ile birlikte Rusya’nın müdahalesi, Fetih’in Hamas’tan bağımsız bir hükümet kurma konusunda harekete geçtiği bir dönemde gerçekleşti.