‘Türkiye tiryakilikte dünya üçüncüsü!’

Dünya Sağlık Örgütü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Sağlıklı Yaşam Program Yöneticisi Prof. Dr. Toker Ergüder, sigara kartelleri ile mücadele eden önemli isimlerin başında geliyor. Dünya genelinde 1.1 milyar insanın sigara içtiğini, her yıl sigaraya bağlı hastalıklardan 7 milyon kişinin yaşamını kaybettiğini belirten Prof. Dr. Ergüder; şunları anlattı: “En çok görülen 8 ölüm nedeninden 6’sı sigara kaynaklı. Sigara bağımlılığı, Avrupa ve Amerika’da düşerken, Afrika ve Ortadoğu’da artıyor. Sigara endüstrisi kadın ve gençleri hedef seçmiş durumda.

Milliyet’ten Mert İnan’ın haberi

Afrika’daki artış oranı yüzde 50. Sigara endüstrisi batıda kaybettiği pazarı Türkiye, Ortadoğu ve Afrika’da artırmaya çalışıyor. Dünyada en çok sigara içen ülkeler sırasıyla Endonezya, Bangladeş, Türkiye sıralaması var. Tütünle mücadele sadece sigara içen vatandaşa sigarayı bıraktırma olarak algılanıyor. Oysa asıl mücadele endüstri ile yapılmalı.”

‘Dünya birincisiyiz!’

Prof. Dr. Ergüder, tütün endüstrisinin ABD ve Avrupa’da kaybettiği pazar payını, Türkiye gibi ülkelere hücum ederek kapatmaya çalıştığını belirterek şu iddiaları gündeme taşıdı: “Türkiye’de her yıl 110 bin kişi sigara illetine bağlı hastalıklardan yaşamını yitiriyor. Akciğer kanserinde dünya birincisiyiz! Tütün kullanımı halen Türkiye ve Dünya’da en çok ölüm nedeni. Tütün endüstrisi ABD ve Avrupa’da kaybettiği pazar payını, Türkiye gibi ülkelere hücum ederek kapatmaya çalışıyor.

12 Aralık 2007’de dönemin Başbakanı Sayın Erdoğan’ın ‘Sigara ile mücadele terörle mücadele kadar önemli’ açıklaması Türkiye için kırılma noktası oldu. Meclis’te 600. sırada bulunan dumansız hava sahası kanun taslağı 15 gün sonra genel kurulda görüşülmeye başlandı. Teknik uzman olarak tasarılar görüşülürken Meclis’te bulundum. Adalet Komisyonu toplantısına sigara firmaları temsilcileri girmeye, el altından müdahale etmeye çalışıyordu. Cevdet Erdöl çok direndi. Karteller, bir takım gazetecileri sonrasında yurt dışına götürdüler, seyahatler yapıldı ve geziden sonra sigara endüstrisini öven yayınlar da yapıldı.

Sigara firmaları, ‘Ön cephe askeri’ dediğimiz vatandaşları öne sürmeye kalktı. Sıhhıye’deki Sağlık Bakanlığı önünde kahvehane ve lokanta sahipleri protesto gösterisinde bulundu. Konuştuğum bazı insanlar, ‘Bizlere otobüsler ayarlanmış, gösteri var dediler, biz de geldik’ demişlerdi. Lokantacıları öne sürüp Anayasa Mahkemesi’ne yasanın iptali için yönlendirdiler ancak davayı kaybettiler.

Sigara firmaları üniversite öğrencileri ve kadınlara yönelik çalışma başlattılar. PR veya bir takım organizasyon firmaları üzerinden okul programlarını destekleyip, insanlara sigara fabrikalarını gezdiriyorlar. 2013’den sonra bu tür tuzak kampanyalara hız verdiler. Hedefleri genç kitle ve kadınlar. Daha az zararlı diye piyasaya sunulan ince sigara da kandırmacalardan biri. Düz paket uygulaması çok önemli.”

‘Açılır kapanır alanlar gevşetti’

2012’den sonra sigara tüketimi, satış sayıları artmaya başladı. Çünkü önceliklerimiz değişti. Başka bağımlılıkları ele alalım derken, sigara meselesini ihmal ettik. Sadece Türkiye değil, tüm dünya olarak yorulduk. Açılır kapanır alanlar dumansız hava sahası uygulamasını gevşetti. Sigara firmaları kaçakçılığı bahane ederek devlete yaklaşmaya, devlet bakanları ve kurumlarla ortak toplantılar yapmaya başladılar. Cumhurbaşkanı Erdoğan, mücadelenin kahramanı.”

‘Nemalanan bilim insanları da var’

“Amerikan sigara şirketleri kurdukları vakıflar üzerinden özellikle elektronik sigarayı her yerde yaymaya çalışıyorlar. Sayın Cumhurbaşkanı, Yeşilay toplantısında üstü kapalı konuya değindi.

Elektronik sigaranın, klasik sigarayı bırakmak için en iyi yöntem olduğu, çok az zararlı olduğunu öne süren bazı Yeni Zelandalı ve Rus bilim insanlarının da bir sigara şirketinden nemalandıklarını tespit ettik.”