İspanya’nın merkez sol hükümeti, eski Diktatör General Francisco Franco’nun naaşının, aile fertlerinin onayına ihtiyaç duyulmaksızın, bulunduğu anıt mezardan çıkarılarak başka yere aktarılması için gereken yasal değişiklikleri onayladı.

Diktatör General Francisco Franco, ölümünden 43 yıl sonra, Pedro Sanchez’in sosyalist hükümetinin, mezarının kazılması ve kalıntılarının Şehitler Vadisi’nden (Valle de los Caidos) alınarak torunlarının seçtiği başka bir yer ya da Katolik Kilisesi’ne nakledilmesine yönelik karar sonrasında İspanyol siyaset sahnesine geri dönüyor.

Calvo: Kurbanlar için saygısızlık
Bir bakanın Şarku’l Avsat’a aktardığına göre, hükümet üyeleri haftalık toplantıda, Franco’nun mezarının, Şehitler Vadisi’nde bulunmasının, oraya gömülü kurbanlar için saygısızlık olduğunu kaydeden Başbakan Yardımcısı Carmen Calvo’nun şu açıklamalarını alkışlarla karşıladı:

“Hükümet, uzun yıllardır İspanyol demokrasisine borçlu olduğu vazifeyi yerine getirmek için kanun hükmünde bir kararname uyarınca Franco’nun kalıntılarının nakledilmesine karar verdi. Bunu yapmayı istiyoruz çünkü ülkemizde tarihi hafıza açısından yapılacak çok şey olduğunu düşünüyoruz. Franco, anısının ölümsüzleştirilmesi için ulusal bir anıt içine gömülmüş Avrupalı tek diktatördür! Uluslararası alanda 40 yıldır böylesine bir durumu sürdüren tek bir demokrasi yok! Demokrasi ve Franco’nun anısına yapılan bir mezar, birbiriyle bağdaşmıyor.”

Şarku’l Avsat’a açıklama yapan bakan ayrıca, toplantı atmosferine, böyle bir tarihi adım atmış bir hükümetin üyesi olmaktan duyulan gururun hakim olduğunu da kaydetti.

Franco’nun aile fertlerinin, kalıntıların yeni yeri konusunda karar vermek için iki haftası olduğu, aksi takdirde hükümetin bir yer seçeceği belirtiliyor.

Öte yandan Franco’nun 1975’teki ölümünden bu yana 22 yıl boyunca iktidarda olan sosyalist hükümetlerin, bu tür bir adım atmayı birden fazla kez denedikleri ancak her seferinde muhafazakar güçlerin, silahlı kuvvetlerin ve kilisenin şiddetli muhalefetiyle karşı karşıya kaldıkları söyleniyor. Sanchez hükümetinin kararı, kalıntıları teslim almaya ve gömülmek üzere seçilen özel bir yere nakletmeye ikna etmek için Franco’nun ailesiyle ve ailenin kalıntıları almayı reddetmesi durumunda onları almaya hazır olduğunu dile getiren Katolik Kilisesi ile yapılan uzun süreli başarısız görüşmelerin ardından geldi.

Mecliste kabul edilmesi bekleniyor
Raporlar, Vatikan’ın, Madrid hükümetinin talebine, Papa Francis’in talimatıyla, özellikle de kararname “Podemos” Partisi ile Bask ve Katalonya bölgelerindeki milliyetçi partiler tarafından desteklendikten sonra meclis tarafından onaylanacağı için cevap verdiğini bildiriyor.

Bununla birlikte sağcı Halk Partisi ve muhafazakar “Vatandaşlar” Partisi, söz konusu adımı reddettiklerini açıkladı. Bu partiler, söz konusu adımın, Katalonya’da ayrılıkçı hareketle mücadele edildiği bu hassas aşamaya olan yansımaları konusunda da uyarıda bulundu.

Franco’nun Şehitler Vadisi’ne, halefi olarak atadığı Kral I. Juan Carlos tarafından imzalanan bir kararnameyle gömülmesi dikkat çekici. Çünkü Franco’nun mezarının kazılması ve kalıntılarının aktarılmasına yönelik karar, 1975’teki durumun tam tersine, bugün, Kral VI. Felipe’nin imzasını taşıyan kanun hükmünde bir Kraliyet kararnamesiyle çıkarılmıştı.

Ailenin onayı olmasa da kemiklerin çıkarılmasına imkan tanıyan düzenlemenin uygulamaya konulabilmesi için ise mecliste kabul edilmesi gerekiyor. Söz konusu düzenlemenin meclisten geçmesi bekleniyor.

Televizyon yayını istenmiyor
Bu arada İspanyol hükümeti, Franco’nun aile fertleri ve Katolik Kilisesi ile kurduğu yoğun temaslar yoluyla, diktatörün kalıntılarının nakledilmesi olayının televizyon ekranlarına yansıtılmasından kaçınmaya çalışıyor. Bununla birlikte hükümet, bu adımın özellikle son yıllarda Sosyalist Parti’den “Podemos” lehine ayrılan solcu ve ilerici çevrelerde popülaritesini artıracağının da farkında.

İspanya Parlamentosu’nun, Cumhuriyeti savunanlar ile darbeye önderlik eden General Franco’nun takipçileri arasında yapılan ve 1 milyondan fazla kişinin ölmesine neden olan 1936-1939 yılları arasındaki üç yıllık iç savaş sayfasını kapatmayı amaçlayan Tarihi Hafıza Yasası’nı 2007 yılında onayladığı söyleniyor. Avrupa Parlamentosu’nun, Şehitler Vadisi anıtının statüsünü incelemek için bir komite kurduğu ve siyasi vasfından uzaklaştırılıp bir ibadet ve tarihi uzlaşma mekanına dönüştürülmesini öneren bir rapor hazırladığı da belirtiliyor.

Franco’nun yanı sıra 33 bin kişinin mezarı da bulunuyor
Başkent Madrid’in 60 km kuzeyinde yer alan Büyük “Şehitler Vadisi” Anıtı, 1940 ve 1958 yılları arasında inşa edilmiş bir Katolik katedralidir. Burada General Franco’nun yanı sıra her iki taraftan iç savaşta hayatını kaybeden 33 binden fazla kişinin mezarı bulunuyor. Büyük bir manastır, geniş bir meydan ve taş heykellerden oluşan devasa bir koleksiyon içeren anıt mezarlık, Katolik Kilisesi’nin desteklediği General Franco’nun kararıyla savaş şehitlerini anmak için sol partilerin ve işçi sendikalarının üyesi olan yaklaşık 20 bin siyasi esir tarafından inşa edildi.

1939’da iç savaşın bitiminden, Franco’nun öldüğü 1975’e kadar süren iktidarı boyunca, 114 bin kişinin kaybolduğu tahmin ediliyor. İç savaş sırasında ise en az 500 bin kişinin hayatını kaybettiği sanılıyor.

Şehitler Vadisi’nin ziyaretçilerinin sayısı, yılda 2-2.5 milyon arasında değişiyor. Ancak hükümetin Franco’nun kalıntılarının nakledilmesine yönelik karar almayı planladığını duyurmasından bu yana (son iki aydır), bu sayının artmaya başladığı gözleniyor.

Şarku’l Avsat