İran’da döviz krizi esnafı sokağa döktü

İran’da döviz krizi esnafı sokağa döktü

Başkent Tahran’daki Kapalı Çarşı’da kepenk kapatan esnaf, dükkanlarını dün de açmayarak kısa süre içinde 4 binden 10 bin tümen civarına çıkan dolar fiyatını protesto etti. ABD medyası krizin sebebi olarak Trump’ı gösterdi.

Tahran’da başlayan esnaf protestoları, ikinci günde başka şehirlere de yayıldı. Ülkede son altı ayda ikinci kez ekonomik sebeplerle bir protesto dalgası başlarken, yönetimin izlediği dış politika yine hedefteydi.

Karar gazetesinde yer alan habere göre İran’ın Suriye, Irak, Lübnan, Filistin ve Yemen’de nüfuzunu artırmak için yaptığı harcamalar tepki gösteren bir grup eylemci, “Filistin’e ölüm” sloganıyla başkentte gösteri yaptı. Irak ve Suriye’de askerleri ile milis güçleri bulunan İran, Lübnan’da Hizbullah’a, Filistin’de ise Hamas’a destek veriyor. İran’da son aylarda doların 4 bin tümenden 7 bin 500 tümene çıkması üzerine Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümeti doları 4 bin 200 tümende sabitlemişti. Buna karşın artan kaçak işlemlerde bir doların fiyatı 10 bin tümene kadar çıkmıştı.

Olayların ardından yönetim kanadından gelen açıklamalar ise çatlağa işaret eder nitelikteydi. Ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Yüksek Askeri Danışmanı Tümgeneral Yahya Rahim Safevi, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümetini eleştirerek “Hükümet olmazsa ülke daha iyi yönetilecek gibi görünüyor” dedi. Hükümetin halkın sorunları ile ilgilenmediğini ve bunun da halkta birtakım rahatsızlıklara neden olduğunu söyleyen Safevi, bazı grupların bu durumu rejim karşıtı protestolara dönüştürme çabası içine girdiğini ifade etti. Tahran’daki esnafın ülkedeki döviz kurlarında meydana gelen artış ve hayat pahalılığını protesto etmek için kepenk kapatmasına da değinen Safevi, “Çarşı esnafının tepkisi, ülkedeki rahatsızlığı gösteriyor” diye konuştu. Safevi, İran’ın Batı ile yürüttüğü nükleer müzakerelere ilişkin ise “Hamaney, müzakereleri desteklemedi ancak İran anayasasına bağlılığı gereği Ruhani hükümetine müzakereler için izin verdi” ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanı Ruhani ise Tahran’da düzenlenen Yargı Ergi Genel Toplantısında konuşan Ruhani, ABD yönetiminin İran ekonomisini hedef aldığını söyledi. ABD ile ekonomik savaş halinde olduklarını ifade eden Ruhani, “Düşmanın hedefi İran ekonomisidir. ABD, İran ekonomisine darbe vurmayı hedefliyor” dedi. Öte yandan Meclis Dış Politika ve Ulusal Güvenlik Komisyon Başkanı Haşmetullah Felahetpişe, komisyonun ekonomik sorunları masaya yatırmak üzere olağanüstü toplandığını açıkladı. Felahetpişe, “Ekonomide son günlerde yaşanan sorunlar komisyonun olağanüstü toplantısında ele alınacak” dedi. Ekonomik meselelerin ulusal güvenliği ilgilendirdiğine dikkati çeken Felahetpişe, toplantıda ekonomi alanındaki yetkililerin hazır bulunacağını dile getirdi.

‘Bize dolar getirin’

Cumhurbaşkanı Ruhani, İran’daki kur krizine çözüm olarak yurt dışında yaşayan vatandaşları gösterdi. Ülke dışında yaklaşık 6 milyon İranlının yaşadığını dile getiren Ruhani bu vatandaşlarına “İran’a gelerek yatırım yapmaları” çağrısında bulundu. Ruhani, sürekli artış gösteren döviz kurlarına ilişkin ise “Gerekli miktarda dövize sahibiz. Halk bu konuda endişelenmemelidir” ifadesini kullandı. Ülkede döviz arzı konusunda sorun yaşanmadığını savunan Ruhani, 50-60 kişilik bir grubun döviz piyasasında sorun çıkarmaya çalıştığını ifade etti. Meclis Dış Politika Komisyonu Başkanı Haşmetullah Felahetpişe de ülkeye yıllık yaklaşık 63 milyar dolarlık yabancı yatırımın çekilmesi gerektiğini vurgulayarak, bu konunun Dışişleri Bakanlığı’nın görev listesinde yer aldığını kaydetti.

‘Şeker, un ve yağımız var’

Bir yandan Amerikan hükümetini ülkesine ekonomik savaş açmakla suçlayan Hasan Ruhani, İran’ın büyük bir ekonomik krizin eşiğinde olduğuna ilişkin haberleri ise ‘yabancı medyanın propagandası’ olarak niteledi. ‘En kötü durumda dahi İranlıların temel ihtiyaçlarının karşılanacağını vurgulayan Ruhani, “Yeterince şeker, buğday ve yemeklik yağımız var” diye konuştu. İran’da başkent Tahran’da başlayan protestolar, dün başka şehirlere de yayıldı. Kirmanşah, Şiraz ve Arak şehirlerinde de esnaflar protesto eylemleri yaptı.

ABD Medyası: Krizin sebebi Trump

İran’da Ruhani hükümeti kur krizinden ABD’yle yaşanan ‘ekonomik savaşı’ sorumlu tutarken, Amerikan medyasında da benzer yorumlar yapıldı. NBC ve CNN televizyonları ile New York Times gazetesinde yapılan değerlendirmelerde, dolar kurunun, ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran’la yapılan nükleer anlaşmadan çekilme kararının ardından yükselişe geçtiğine dikkat çekildi. Trump, 12 Mayıs’ta anlaşmadan çekildiklerini ve İran’a yönelik ekonomik yaptırımların yeniden yürürlüğe konduğunu duyurmuştu. Diğer imzacılar İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin anlaşmaya destek vermesine rağmen bazı uluslararası şirketler, İran’a yapacakları milyarlarca dolarlık yatırımları iptal etmişti.

Paylaş :

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *